SÖZLƏR və İNSANLAR
01-04-2024 [10:53]
Qalib ARİF
(“Mənim düşüncələrim” silsiləsindən)
***
Deyirlər sözlər də insanlar kimidir, yerinə düşəndə möcüzədir - evlər tikir, sevinc gətirir, düşməyəndə əsl faciədir. Evlər yıxılır, talelər sınır, tifaqlar dağılır…
Məsələn, hamıya məlum “Öldürmək olmaz bağışlamaq!” ifadəsində olduğu kimi. Birinci sözdən sonra vergül qoysan, ölüm hökmü yaranır, yox əgər ikinci sözdən sonra vergül qoysan, əfv fərmanı imzalanır. Elə sözlər, fikirlər də var ki, vergül qoydun-qoymadın, ziyan gətirir, amma yenə gündəmdədir.
Bir də görürsən nəinki talantı və savadı, hətta elementar qanacağı olmayan birisi irəli çəkilir, insanların taleyini həll etmək səlahiyyəti əldə edir. Beləsi şübhəsiz ki, əfv fərmanı yox, ölüm hökmü verir, faciələr törədir. Bilmək olmur ki, bu adam bu səviyyəyə necə yüksəlib, onu bura kim gətirib. Sözlər də belədir, bəzən mənasız, bayağı bir fikir mərtəbəyə minir, ağıllara hakim kəsilir. Bir marşımız vardı (bəlkə indi də var?!), orda deyilirdi: “Vətən məni yetişdirib bu ellərə yolladı, bu torpağa qurban deyib, Allaha ismarladı”… Belə çıxır ki, bu ellər bizim vətənimiz deyil?! Bu, düşmənin dəyirmanına su tökmək deyil, bəs nədir, axı, ermənilər də belə deyir...
Və yaxud da, “Bayrağı bayraq edən üstündəki qandır, torpaq uğrunda ölən varsa vətəndir”. Düşünürəm ki, bayağı (birinci hissəsi) olduğu qədər də, ziyanlı (ikinci hissəsi) fikirlərdir. Əvvəla, bayrağı bayraq edən üstündəki qan deyil, altındakı ölkədir, onun iqtisadi qüdrəti, siyasi çəkisidir, ordusu və silahlı qüvvələridir. Eyni zamanda, bu ölkədə yaşayan insanların mədəniyyəti, intelektidir, dünya mədəniyyətinə verdiyi töhfələrdir, dahilərdir. Əgər bayrağı bayraq edən üstündəki qan olsaydı, bu gün Əfqanıstanın bayrağı Amerikanın bayrağından uca dalğalanırdı. Bəs, hanı? Axı, klassik də deyir ki, “Kəssə hər kim tökülən qan izini, Qurtaran dahi odur yer üzünü”…
O ki qaldı “torpaq uğrunda ölən varsa, vətəndir” aforizminə, çox ziyanlı fikirdir, ermənilər də elə bunu istəyir. Deyirlər Dağlıq Qarabağ uğrunda biz qan tökmüşük, ölmüşük, deməli, bizim vətənimizdir. Bu məntiqlə Suriya, İraq İŞİD-in, Türkiyə də PKK-nın vətənidir?! Axı, bunlar, terrorçu olsalar da, bu torpaqlar uğrunda döyüşüblər, ölüblər, deməli, qan töküblər?! Gülməli, daha doğrusu, ağlamalı deyilmi? Düşünürəm ki, vətən məsələsi daha konkret, daha müqəddəs məsələdir. Vətən ancaq uğrunda ölən varsa vətən deyil, üstünə şəhid qanı tökülən torpaq deyil, vətən o torpaqdır ki, orda biz özümüzü qonaq yox, ev sahibi kimi hiss edirik. Çünki bu torpaq bizim, klassik demiş “əcdadımızın mədfənidir, övladımızın məskənidir”. Vətən yalnız bu günlə bağlı deyil, bu anlayışda keçmişdən gələn bir nəfəs, gələcəyə ünvanlanan bir səs var. Vətən torpağı bizə doğmadır, məcazi mənada “anamızın anası”dır, biz onu da seçmirik, biz onun bətnindən gəlirik. Bizi vətən torpağına nə isə gözəgörünməz tellər bağlayır. Bu tellər babaların ruhundan atalara, atalardan da övladlara keçir… Bu tellər keçmişdən gəlir, gələsəyə gedir… Bu tellər harda olsaq, dünyanın hansı diyarına yan alsaq, bizi çəkir, gətirir, elimizə, obamıza yetirir… Bu tellər heç zaman qırılmır - əbədidir...
“Torpaq uğrunda ölən varsa, vətəndir” fikri yalnız ziyanlı deyil, həm də çox təhlükəlidir. Beyinlərə, ürəklərə “vətən uğrunda ölmək”, “vətən uğrunda şəhid olmaq” şüarını əsas məqsəd, müqəddəs amal kimi aşılayır. Yaxşı yadımdadır, 90-cı illərdə özünü xalqa lider kimi sırıyanlardan və bu aforizmi tez-tez təkrarlayanlardan biri deyirdi (yaxşı ki, arzusu ürəyində qaldı!): Bu xalqın üçdən biri demokratiya, müstəqillik uğrunda şəhid olmalıdır. Yaponların “kamikadze”lərinə, Əl-Qaidənin fanatizminə, İŞİD-in vəhşiliyinə aparan yollar da ölümlə, qanla suvarılan belə aforizmlərdən başlayır. İnsanların beyninə aşılanır ki, o, bu dünyaya taleyin diqtəsi ilə, nəyinsə, kiminsə naminə ölməyə gəlib və bu dünyada müvəqqətidir. Deməli, terror, adam öldürmək, qan tökmək müqəddəs missiya kimi, müqəddəs dəyərlər - din, millət, vətən uğrunda mübarizə kimi qələmə verilir. Və təlqin edilir ki, insan üzərinə yaradan tərəfindən qoyulan bu “müqəddəs” missiyanı nə qədər tez həyata keçirib əbədi dünyaya getsə, bir o qədər yaxşıdır. Çünki əbədi dünyada onu nazü-nemət, xeyir və bərəkət (detallarına varmırıq, amma hər inamda və ehkamda “daimi dünya”nın öz təsvirləri var) gözləyir. Amma qəribə və maraqlıdır ki, “kamikadze”liyi, fanatizmi insanlara təlqin edənlər, başda gedənlər özləri nazü-neməti, xeyir-bərəkəti yalnız bu dünyada axtarırlar, övladlarına və yaxınlarına da bu dünyada rəva görürlər.
Vətən uğrunda vuruşmaq, vətən torpağını qorumaq, vətən yolunda şəhid olmaq isə, təbii ki, lazımdır və qaçılmazdır. Əslində insanın cəsarəti, mərdliyi, qəhrəmanlığı da vətən uğrunda döyüş meydanında üzə çıxır. Amma bu, məqsəd deyil, bir vasitədir, yaşamaq, ailəni, millətini, vətənini qorumaq, yaşatmaq üçün bir vasitədir. Həzrəti peyğəmbər də buyurur ki, “İnsan 40 il oruc tutub, namaz qıla, yenə onun qazandığı savab bir gün dini, vətəni, namusu uğrunda vuruşan insanın qazandığı savabdan çox ola bilməz”. Klassik də deyir ki, “Torpağı qorumasan əkməyə, əkməsən qorumağa dəyməz”. Deməli, vətən torpağını yağılardan qorumaq üçün vuruşmaq, əkmək üçün salamat qalmaq vacibdir. Yəni vətən uğrunda ölmək yox, öldürmək lazımdır, vətən uğrunda şəhid olmaq yox, yaşamaq lazımdır.
Təbii ki, mən müqəddəs şəhidlik zirvəsinə kölgə salmaq niyyətində və qüdrətində deyiləm. Onsuz da hər kişi bir dəfə ölməlidir. Düşünürəm ki, hətta ölümün də öz gözəlliyi, gözəlliyin də öz ölümü var. Axı, sən evdə xəstəlikdən, küçədə avtomobil zərbəsindən də ölə bilərsən, amma cəbhədə millət marağı, vətən torpağı uğrunda ölüm nə qədər şərəfli, nə qədər gözəl ölümdür. Çünki, sən burda Vətən uğrunda şəhid olursan. Şəhidlər isə, deyilənə görə ölmür, Səməndər quşu kimi odun, külün içindən çıxıb (öz adları ilə, amalları ilə!) yenidən mübarizəyə qoşulur. Gözəlliyin ölümü isə daha sadədərir: Vətən torpağının düşmən tapdağına çevrilməsi gözəlliyin ölümüdür...
Sadəcə olaraq, demək istəyirəm ki, vətən uğrunda şəhidlik məqsəd ola bilməz, ən yaxşı halda vasitə ola bilər, amma bütün hallarda faciədir. Bir əsgərin ölümü isə adi faciə deyil, bir ailənin, bir kəndin faciəsi deyil, bütün millətin, ümumi vətənin faciəsidir. Çünki vətən torpağını qorumaq üçün vuruşan əsgər onu əkmək üçün salamat qalmalıdır. Axı, torpağı əkməsən qorumağa, qorumasan əkməyə dəyməz. Odur ki, əsgər ilk növbədə özünü qorumağı bacarmalı, vətən üçün vuruşmalı, vətən üçün yaşamalıdır…
MİA.AZ
Blinken Ər-Riyadda: "Qəzzada müharibə bitməlidir"
Türkiyə kəşfiyyatı terrora hazırlaşan 15 PKK-lını zərərsizləşdirib
Borrell Dünya İqtisadi Forumunda: "Bir çox Aİ ölkələri Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ərdoğan CHP sədri ilə görüşəcək - Tarix bəlli oldu
53 yaşlı Göyçay sakini öldürülüb
Zelenski NATO Baş katibi ilə bir arada: "Rusiya yeni hücuma hazırlaşır" - Ukrayna Alyansa üzv olmaq istəyir
Mehriban Əliyeva: "Əməyinə və iradənə görə çox sağ ol!"
Ukrayna Azərbaycana yeni səfir göndərib (Yenilənib)
Azərbaycanla Ermənistan arasında 35 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
Qarabağ zonası minalardan təmizlənir
Sabiq rəis generalı ittiham edir, “Azərsun Holdinq”in adını çəkir: "800 min manatı generala verdim" - General və keçmiş idarə rəislərinin məhkəmə prosesi
Bakıda beynəlxalq oyun festivalı və konfrans keçiriləcək
Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi haqda yeni qərar imzalanıb
"Nar" hər kəsə sərfəli günlük internet paketlərini təqdim edir
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Partiya sədrindən Nizamidəki özbaşınalığa etiraz: "İcra Hakimiyyəti kimlərə xidmət edir?" - VİDEO
İsa Qəmbər yenidən başqanlığa namizəd oldu
Ülviyyə Fətəliyeva Avropa çempionu olub
Sosial və Aqrar-Texnoloji Kollecinin gözətçisi qandallanıb
Şotlandiyanın ilk müsəlman baş naziri istefa verib - Açıqlama
Rusiya MN: "Ukraynada daha bir qəsəbəni nəzarətə götürdük"
"90 faiz insan bir addım o tərəfə aralanan kimi dalınca danışır" - "Heç onlar bilmirlər ki, it kimi öləcəklər, yoxsa nə kimi"
Hərbçimiz minaya düşüb - Qazaxda (Yenilənib)
İlham Əliyev Malayziyanın Parlament Senatının prezidentini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTOLAR)
İMTAHANLARIN VAXTI DƏYİŞDİ - DİM-dən açqılama
Ceyhun Bayramov Qətərə işgüzar səfərə gedib
Yatağına sığmayan Kükü çayı - VİDEO
Ekspertdən deputata irad: "Ya milli təəssübkeşliyi yoxdur, ya da..."
Prezident İlham Əliyev Çin Xalq Assosiasiyasının sədri ilə görüşdə: "....səylərimizi əsirgəmirik" - FOTOLAR
PREZİDENT İKİ NƏFƏRİ NAZİR MÜAVİNİ TƏYİN ETDİ: Rəşad Nəbiyevin yeni müavinləri kimdir? - FOTOLAR
Nəsimi rayonunda aprel ayında səyyar qəbullar keçirilib - FOTOLAR
"Youtuber" 25 metr hündürlükdən yerə çırpılıb - FOTOLAR
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Mayın 5-də imtahanı keçiriləcək
PREZİDENT İCRA BAŞÇISINI VƏZİFƏDƏN AZAD ETDİ - Nazir əvəzi icra başçısı təyin olunub (FOTO)
Sabiq deputat hakim qarşısına çıxarıldı: "Siyasi fəaliyyətimə görə həbs edilməmişəm" - VİDEO, FOTO (Yenilənib)
Bakıda Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçiriləcək
Baş prokuror 5 rayonun sakinlərini qəbul edəcək
Xarici ticarət dövriyyəsi niyə azalır? - Vüqar Bayramov yazır
"Real Madrid"in türk ulduzu: "Mənə burada "abi" deyirlər"
Mətbuat katibi kobud səhv edən deputatları "topa tutdu, onlara "savadsız" dedi - Biri Başkəndin harada olduğunu bilmir, digəri isə...
Bakıda mənzildən 60 min manatlıq qızıl-zinət oğurlanlb
Bakıda qətl: 70 yaşlı kişi 45 yaşlı şəxsi öldürdü