Vicdanımız olsun, Xocalını unutmayaq
28-02-2023 [00:08]
Zülfiyyə Mustafayeva
Mia.az saytı
***
Xocalı haqqında özüm qəsdən bu gün yazıram. O gün QHT Agentliyinin tədbirində də dedim. Nə qədər ki, içi mənqarışıq, bu faciəni yalnız fevralın 25-də yada salıb, 26-da axşam mövzunu baglayacagıq, bizi dünyada saya salan olmayacaq.
Özümüz aglayıb, özümüz eşidəcəyik. Düzdü, bəzi ölkələrə, parlamentlərə sözümüzü keçirmişik. Amma dünən baxıram, Türkiyəni çıxmaq şərtilə digər ölkələrin səfirliklərinin canı çıxır “soyqırım” deməyə, başımıza gələnlərin səbəbkarının erməni və rus oldugunu etiraf etməyə.
Elə götürək Amerikanı. Ay qırmızı dərili yerli camaatın nəslini qırıb dövlət quranlar, niyə hər şeyi öz adı ilə çagırmırsınız? O Nensinin aglamasına nə qədər pul lazımdı? Verək, bizimçün da aglasın. Yaxud, Böyük Britaniya səfirliyi. İki kəlmə ilə başsaglıgı veriblər. Öz adıma deyirəm ki, başınıza dəysin.
Təqsir bizdədi, ona söz yox. Mediada, QHT-lərdə, ekspetlərdə, siyasətçilərdə, aşagı-yuxarı hər kəsdə.
Müharibəni udmuşuq deyə, bəlkə çoxları toxtayıb. Amma il-ildən Xocalıya dair yeni dəhşətlər ortaya çıxır, indəyə qədər eşitmədiyimiz vəhşiliklərdən danışır şahidlər. Xüsusən, qadınlar. Mən onsuz da müharibə, qadın və uşaq sözünün bir araya gəlməsindən vahiməyə düşən adamam. Qadınların Xocalıda başına gətirilən müsibətlərə dair hekayələrə isə heç dayana bilmirəm. Özü də bu hekayələr get-gedə daha dəhşətli fraqmentləriylə xatırlanır. Fikirləşirsən ki, 31 il keçib, bəlkə insan yavaş-yavaş unudar, hətta bəzi detallar yaddan çıxar. Xeyr. Təcavüz və işgəncə hadisələrini beyin format edə bilmir. Əksinə, illər keçdikcə, zərərçəkənlər baş verənləri daha detallı və dəqiq xatırlamaga başlayır, hətta düşmənin simasını gözünün önündə canlandırır.
Xocalı qadınlarını göz önündən itməyə qoymayın. Onlar canlı tarixdi və biz hələ bundan sonra bu qadınlarla işi daha da gücləndirməli, təcavüz və işgəncə faktlarını dünyanın gözünün içinə soxmalıyıq. O gün QHT Agentliyinin tədbirində qadınlarla baglı yeni hekayələr eşitdim. Bunları söyləmək üçün yıgıncaq gözləməyin. Yoxsa o qadınlar itəcək, gizlənəcək. Onsuz da danışa bilmirlər. Bəzən öz başına gələnləri üçüncü şəxsin adına quraşdırırlar. Olsun, çıxaraq ortaya, təki danışsınlar.
Amma əsla bu söhbətləri medianın materialına çevirəndən sonra bir kənara atmayın. Özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, əgər Xocalı üçün nəsə etmək istəyiriksə, dünyanı silkələmək istəyiriksə, sadəcə, həyat hekayələri kifayət deyil. Təbii ki, faktlar, sübutlar hüquqşünasların işidi. Bizsə dünyanın beyin institutları, araşdırma və analiz mərkəzlərinin gözünə girək. Erməniləri çox qıcıq edən yəhudi icmaları ilə əməkdaşlıq edək. Onların “xolokost”u dünyaya qəbul etdirməkdə metodları güclüdü. Bosniya-Hersoqovinada müharibə zamanı qadınların kütləvi təcavüzünün müharibənin sistemli hissəsi oldugunu sübut edən QHT-lərlə əməkdaşlıq edək. Onlardan da öyrənək.
Məsələn, Xocalı soyqırımında təcavüzə və işgəncəyə məruz qalan qadınların Psixoloji Reablitasiya Mərkəzini yaradaq. Beynəlxalq təşkilatları əməkdaşlıga dəvət edək. Ölkəyə ayaq basan əcnəbi ekspertləri, siyasətçiləri, hər kəsi aparaq o Mərkəzə. Dünyanın beyninə işləyək.
Özümüz də vicdanlı olaq. Əslində bu işin ən başında biz dayanırıq. Fevralın 25-dən 26-na qədər, elə indi də sosial şəbəkələr gündəlik işini dayandırmadı. Mal satan, reklam verən, şəkil paylaşan, ad günü, toy edən, əyləncə videoları çəkən, canlı yayımda zarafatlaşanlar, estetik əməliyyatların nəticələrini müzakirə edənlər. Yutubda adını çəkmək istəmədiyim komediya verilişlərindən birinin qısa fraqmentini qoymuşdular ayın 26-da. Yeni yüklənən videoların arasında idi.
İldə bircə hamı sözü bir yerə qoyub bütün bunları dayandıra bilməzdi? Biz gönüqalın adamlarıq, başa düşdüm, bəlkə bunu dövlət qurumları edəydi heç olmasa? Bir günlük əyləncəli, reklama aid nə varsa, hər şeyi baglayın, dünyaya bir mesaj verək, olmazmı?
Bəlkə dı çoxları bilmir ki, ölkəmizdə Hərb Muzeyi və onun da içində Xocalı Muzeyi var. Giriş də pulsuzdu. Kim gedib ora? O gün tədbirdə iştirakçılardan biri dedi ki, orta məktəbdə oxuyan nəvəsinə hələ də Xocalıya dair dərs keçməyiblər, inşa yazdırmayıblar. Mənim rus bölməsində oxuyan ogluma bir həftə əvvəldən Xocalıya dair dərs keçməyə başlayıblar. Azı 4 esse yazıb, müxtəlif fənlərdən. Söz sözə gələndə rus bölməsini bəyənmirsiniz, burada da hələ mənə dodaq büzən tapılacaq. Amma müqayisə etdim, sadəcə.
İndi gedin, kənarda düşünün.
MİA.AZ
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Trampın məhkəməsinin qarşısında bir nəfər özünü yandırıb
Mətbuat katibi: "Dörd kəndin Azərbaycana qaytarılması çoxdan gözlənilən tarixi hadisədir"
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
Hal şahidləri ilə bağlı qanuna dəyişiklik olub
Uşaqların peyvəndlənməsi barədə əmr imzalanıb
Nazir generalları topladı, yeni tapşırıqlar verdi - DİN-də kollegiya iclası (FOTOLAR)
Qəzzada daha 9 dinc fələstinli həlak olub
İLHAM ƏLİYEV MOSKVADAN SONRA ALMANİYAYA GEDƏCƏK - Tarix bəlli oldu
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
Prezident İlham Əliyev Rusiyaya gedir
“AzəriMed” QSC-lə bağlı məhkəmə qalmaqalı yaranıb
Partiya sədri özünə yeni müşavir təyin edib
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verildi - Torpaq qalmaqalı
Keşlədə saxta məhsullar istehsal edən sexlər aşkarlanıb
TOVUZDA ŞOK OLAY: 34 YAŞLI QADIN YANDIRILDI - 22 yaşlı oğlan tərəfindən (YENİLƏNİB)
G7 ölkələrindən rəsmi Bakı və İrəvana çağırış: "Gücdən istifadə etməmək, suverenliyə hörmət..."
Baş prokurorun Çinə işgüzar səfəri başa çatıb
Ceyhun Bayramov Fələstinin Baş naziri ilə telefonda danışdı - Nələr müzakirə olunub?
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır
Azercell Böhran İdarəetmə Qrupu layihəsini elan edir
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Yeni qanun
Dövlət Xidmətinin vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır - BU QƏDƏR
Türkiyədə güclü zəlzələ olub
Naxçıvanda yoxlama: 15 iş üzrə materiallar Baş Prokurorluğa və DTX-yə təqdim olunub
Xocavənddə fermada partlayıcı maddələr aşkarlanıb
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Kirayədə yaşayan BDU-nun tələbəsi özünü öldürüb (Yenilənib)
Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlimdə - VİDEO
Premyer Liqası: növbəti turun təqvim və hakim təyinatları açıqlanıb
DEPUTATLAR TOPLANIB: daha 14 məsələ müzakirə olunacaq - SİYAHI
Misli, Topaz... - Azərbaycan futbolunda nə baş verir?
“Yaxşı verilişlərin aparıcılarının "saxlayanı" var” - Kamran Həsənli kimin bostanına daş atır?
Bakının strateji hədəfi və ya rəsmi Moskvanın qərbi azərbaycanlılarla bağlı mesajı - TƏHLİL
Türkiyə səfirliyinin yeni mətbuat katibi Bakıya gəlib
İran İsrailə cavab zərbəsi endirəcək? - ABŞ-ın İsraildəki səfirliyi vətəndaşlarına xəbərdarlıq edib
Əfqan mədənçi böyrəyə görə yandırılıb?
"Olimpiakos"un baş məşqçisi: "Topu "Fənərbağça"ya verib, onları yorduq" - İsmayıl Kartal isə üzr istəyib
Xankəndidə yenidən silah-sursat aşkarlanıb