ERMƏNİSTAN 1991-Cİ İLDƏN NEÇƏ DƏFƏ ATƏŞKƏS SAZİŞİNİ POZUB? - Gündəmdə ATƏT-lə bağlı iki variant var
15-10-2020 [11:36]
Professor Kürşad Zorlu,
“Habertürk”, Türkiyə, 12 oktyabr 2020-ci il
***
Moskvada razılıq əldə olunduğu açıqlanan atəşkəs çağırışına Ermənistanın əməl etməyəcəyi məlum idi. Mülki şəxsləri hədəf alan son hücumlar isə masa üçün meydan şərtlərini dəyişdirməyə və proqnozlaşdırılan kontekstdən çıxarmağa yönəlik alçaq bir ssenaridir.
Qarabağdakı döyüşlər 1994-cü ildə Bişkekdə əldə edilən atəşkəsdən bugünədək ilk dəfədir ki, bu qədər yüksək intensivliyə çatmışdır.
Baxın, görün, həmin dövrdə də atəşkəs eynilə bu gün olduğu kimi, necə işğala çevrilmişdir?
İlk dəfə 23 sentyabr 1991-ci ildə Boris Yeltsin və Nazarbayev bölgəyə səfər edir. Rusiyanın cənubundakı Jeleznovodsk şəhərində sülh danışıqları başlayır. Yeltsin və Nazarbayevin zaminliyində ilk atəşkəs anlaşması əldə edilir. Ermənistan lazım olan addımları atmır. Azərbaycan bölgəyə müşahidəçiləri dəvət edir. Ermənistan bu məqsədlə gələn helikopteri vurur və kimsə sağ qurtula bilmir (20 noyabr 1991, Qarakənd faciəsi – tərc.).
1992-ci ilin fevralında İran Xarici işlər naziri Əli Əkbər Vilayəti tərəflər arasında vasitəçilik etmək məqsədilə bölgəyə səfər edir. Atəşkəsin əldə edilməsi üçün işlərin aparıldığı dövrdə Xocalı soyqırımını həyata keçirirlər.
8 may 1992-ci il tarixdə Tehranda 8 maddəlik bir anlaşma imzalanır. Lakin Ermənistan ordusu eyni gündə Şuşanı, 17 mayda isə Laçını işğal edir.
26 avqust 1992-ci ildə Qazaxıstan Prezidenti Nazarbayev atəşkəs üçün yeni bir təşəbbüs göstərir. 27 avqust 1992-ci ildə Azərbaycan, Ermənistan və Qazaxıstan Xarici işlər nazirləri arasında Alma-Ata bəyanatı imzalanır. Ancaq Ermənistan qısa bir müddətdən sonra bu bəyanatı tanımadığını açıqlayır.
Əslində, bu gün də etmək istədikləri öncə Azərbaycanın irəliləyişini durdurmaq, sonra da de-fakto durum yaradıb torpaq itkilərini ən aşağı səviyyəyə endirməkdir. Doğrusu, bunu daha öncə də, Dağlıq Qarabağın statusunu ayrıca dəyərləndirməyi və onu əhatə edən rayonların qaytarılmasını nəzərdə tutan anlaşma layihəsini bir neçə dəfə rədd edərək, sınaqdan çıxarmışlar. Hədəfləri işğal olunmuş Dağlıq Qarabağın tanınmasını təmin etməkdir. Atəşkəsin əldə edilməsindən həmən öncə bəzi ABŞ konqresmenləri vasitəsilə Konqresə tanınma üçün müraciət etmişlər.
Bu gün ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlik sistemi mövcud halı ilə öz funksiyasını və etibarını böyük ölçüdə sarsıtmışdır. Ümumiyyətlə, həmsədrlik institutunun yaradılmasında məqsəd Minsk qrupunun digər üzvlərini təsirsiz hala gətirmək idi.
Əgər indi, həqiqətən, bir müzakirənin başladılması istənilirsə, Türkiyə və Azərbaycan iki alternativi önə çıxarmalıdır.
Birinci alternativ, Minsk qrupunu təşkil edən bütün üzvlərin bərabər şərtlərdə prosesə daxil edilməsi, ya da Türkiyə ilə yeni bir ölkənin (Finlandiya təklif edilə bilər) həmsədrlərə əlavə edilməsidir.
İkinci alternativ isə Minsk qrupundan kənarda daha etibarlı bir vasitəçilik mexanizminin yaradılmasıdır.
Əks təqdirdə, mövcud oriyentasiya bölgəni uçurumun kənarına aparacaqdır.
Tərcümə Strateq.az-ındır
SON XƏBƏRLƏR
Azərbaycanda gündəlik neft hasilatı azalıb
Xəzər dənizində köməksiz qalan Azərbaycan vətəndaşları xilas edilib
Türkiyədə tanınmış jurnalist saxlanıldı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
İranda hava çirkliliyi: hər il azı 50 min insan ölür
"Deyirdi ki, qızıl neft deyil, şabalıddır" - General Raul Zeynalov məhkəmədə ifadə verdi
GENERALDAN OĞLUNUN HƏBSİ HAQDA AÇIQLAMA: “Hələ görüş vermirlər”
Prezident İlham Əliyev Qurbanqulu Berdiməhəmmədova zəng edib - Nələr müzakirə olunub?
GENERALLA SABİQ İCRA BAŞÇISININ ÖVLADLARI HƏBS OLUNUB - Detallar
Myanma ordusu xəstəxananı vurub - 33 nəfər ölüb, 76 yaralı var
Qrup seksi və narkotiklə tutulan Baş redaktorun keçmiş arvadına "mesaj yağdı" - FOTO
Paşinyan Almaniyada sualları cavablandırıb - "Qarabağa ermənilərin dönüşü mümkün deyil, çünki..."
Müğənninin ölüm işi: saxlanılanların sayı 5-ə çatdı
QARABAĞIN DAHA ÜÇ KƏNDİNƏ KÖÇ OLUB
Ermənistan vətəndaşları Bakıda hakim qarşısında - Məhkəmə iclası
Əli Əsədov Heydər Əliyevin məzarını ziyarət edib
Dekabrın 31-də “Porsche Cayenne” qalibi olacaq!
Sabah hava yağmursuz olacaq
Azərbaycan XİN Burkina Fasonu Milli Günü münasibətilə təbrik edib
Sumqayıtda avtobus palçıqlı yolda batıb - VİDEEO
Amerika vətəndaşlığı almaq asanlaşır - 1 milyon dollarlıq “Qızıl Kart” viza proqramına start verildi
Türkiyənin 22 şəhərində 92 İŞİD üzvü tutulub
Azərbaycan nefti cüzi ucuzlaşdı
Xəzər dənizində zəlzələ olub
Azərbaycan Prezidenti Uillyam Samoei Rutoya məktub ünvanlayıb - MƏTN
Məşhur hüquqşünas Namizəd Səfərov həbs edildi - Məhkəmə qərar verdi
Tramp FED-i yenə tənqid etdi: "Bu, yetərli deyil"
Çempionlar Liqası: 6-cı tur bitdi - Sürpriz nəticələr
İstanbulda məzar yerinin qiyməti qalxdı - 200 faiz
ABŞ 901 milyard dollarlıq müdafiə büdcəsini təsdiqlədi - 312 "hə", 112 "yox" səsi ilə (DETALLAR)
Qurban Qurbanov: "Nəriman Axundzadənin oyunundan razı qalmadım"
Qurban Qurbanovdan rəqib komandanın baş məşqçisinin qeyri-etik davranışına - Reaksiya
"Ayaks"ın baş məşqçisi: "Sıfır xaldan çıxmaq çox çətin idi"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
ÇL: Stadionda 1000-dən yuxarı "Ayaks"azarkeşi var - VİDEO
İslandiya "Avroviziya"nı boykot edir - Səbəb
CHP-nin keçmiş təşkilat sədri sərbəst buraxıldı - (Yenilənib)