Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Ermənistan silahlıları sərhəddə təxribat törədib - MN açıqlama yaydı
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Qabil Məmmədov prokurorluğa çağırıldı - VİDEO
Sosial Hüquqlar Mərkəzinin rəhbəri axtarışa verildi
Sumqayıtda liposaksiya əməliyyatı etdirən 34 yaşlı qadın ölüb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Zelenski: "Putin yalan danışır, Kursk bölgəsində hərbçilərimiz mühasirəyə alınmayıb"
Tramp əmr verdi: "Dayanmasanız, cəhənnəm sizin üzərinizə yağacaq!" - Amerika ordusu İranın dəstəklədiyi Yəmənə zərbələr endirir
Putin, Lukaşenko və Emoməli Rəhmon Azərbaycan prezidentinə zəng ediblər - İlham Əliyev Moskvaya gedir
İsrail mətbuatı Trampın xüsusi nümayəndəsinin Moskvadan Bakıya gəlməsindən yazdı - "ABŞ və Rusiya prezidentləri Bakıda görüşə bilər" (TƏHLİL)
"Amerikanın Səsi" və "Azadlıq Radiosu" qapadıldı - Tramp qərar verdi
Fuad Ələsgərov: "Yalan söhbətdir, necə yəni məni işə çıxmıram?" - "Yazılanlar boş-boş söhbətlərdir"
Milli Məclis Avropa Parlamentinə etiraz məktubu göndərib - MƏTN
Bayram günlərində temperatur 15 dərəcə enəcək - Xəbərdarlıq
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Prezident İlham Əliyev daha bir Fərman imzalayıb
Prezident səfirə orden verdi - Sərəncam
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın D-8-ə qoşulmasını təsdiqləyib
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - TAM SİYAHI
Şəmkirdə iki nəfər zəhərlənib
Avropa çempionatı: yığmamızın heyəti açıqlandı
İcra başçısı 1.5 milyonluq tender keçirir
Tbilisidə biznesmen öldürülüb
PA-nın məsul şəxslərinin qəbul günləri - CƏDVƏL
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
ÜST-dən həyəcan təbili - Avropada qızılca sürətlə yayılır
"Qalatasaray" rəqibini darmadağın edib
Türkiyə millisinin U-21 heyəti açıqlanıb
İKİ QHT RƏHBƏRİ HƏBS EDİLDİ - Baş Prokurorluqda cinayət işi açılıb
Zelenskidən şok iddia: "Putin bu müharibəni dayandıra bilməz, çünki..." - "Onu yalnız Amerikanın gücü məcbur edə bilər"
ABŞ-da daha bir təyyarə qəzası: ölənlər var
Keçmiş bələdiyyə sədri həbs edildi
HƏMAS daha 4 yəhidinin cəsədini İsrailə təhvil verir: "Artıq qarşı tərəf məlumatlandırılıb"
İlham Əliyev: “Sülh sazişi imzalanmayınca regionda sabitlik olmayacaq” - “Rusiya-Ukrayna müharibəsinin yenidən...” (TƏHLİL)
İstanbulda qanunsuz qumar oyunçularına qarşı əməliyyat: 59 nəfər tutulub, 7 milyardlıq əmlaka "həbs qoyulub"
İngiltərə millisinin heyəti açıqlanıb - SİYAHI
İspaniya millisinin heyəti açıqlanıb
Cenk Tosun Yaponiya yolunda: İcarəyə verildi
"Tikinti adi ilə bütün qəsəbəni iflic edən bu quldurları məsuliyyətə cəlb edin" - Jurnalistdən icra başçısına ağır ittihamlar (Rəsmi reaksiya)