Gecikmiş üzrxahlıq və ya Xəzərdə batan “quş” söhbəti
30-12-2024 [13:12]
Əli CABBAROV,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti
***
Bu günlərdə bütün Azərbaycanı yasa boğan və insanları dərindən kədərləndirən məlum təyyarə qəzasından sonra bütün diqqətlər, şübhəsiz, hadisənin səbəblərinin tapılması və obyektiv qiymətləndirilməsi üçün aparılan işlərə yönəlmişdi.
Dekabrın 25-də Bakıdan Qroznıya uçan Azərbaycan təyyarəsinin Rusiya hava məkanında qarşılaşacağı ən qorxulu hadisə, əslində, hələ on il əvvəl ruspərəst separatçıların Donbas üzərində vurduğu Malayziya təyyarəsinin aqibəti ilə eyni olub bu ölkənin torpaq maraqları üzərində qonşularına, hətta eyni slavyan kökündən olan qardaşı Ukrayna xalqına da qarşı başlatdığı uzun çəkən işğalçı müharibə ssenarsinin bir hissəsi idi. Təəssüf ki, bu müharibə 10 ildən sonra sərhədlərimizdən uzaqda da olsa, birbaşa Azərbaycana da çatdı və rus hərbi maşınının Qroznı səmalarında vurduğu AZAL təyyarəsinin günahsız qurbanlarının ölüm yolçuluğu hər kəsin ürəyində dərin izlər qoydu.
Sürətli və komfortlu hava nəqliyyatı statistikaya görə həm də ən təhlükəsiz hesab olunur, zira müasir texnologiya bu sahədəki riskləri minimuma endirmişdir. Ancaq ola biləcək hadisələrə görə aviadaşıyıcıların və ya hadisə baş verən ölkənin rəsmilərinin işə operativ münasibəti burada insanları rahatladan mühüm şərt olub, dünya ictimaiyyətinin nəzərində də müvafiq reaksiya doğurur.
Uzağa getməsək, yaxın illərdə elə 44 günlük Vətən müharibəsinin son günündə Sədərəkdə – Ermənistanla sərhəddə düşürülən rus helikopterinə görə dövlət başçımız məsələyə operativ müdaxilə edərək səbəblərin üzə çıxarılması üçün müvafiq tapşırıqlar vermişdi. Buna bənzər təyyarə qəzaları zamanı analoji addımları görsək də, bu dəfə Rusiya tərəfinin qəzanın ilk saatlarından ortaya atmış olduğu cəfəng iddialar müharibə gedən bu ölkədəki ümumi vəziyyətin nə qədər xaotik olduğunu, hərb gücünə idarə olunan 17 milyon kvadratkilometrlik böyük bir federasiyanın quru məkanı kimi, hava məkanının da təhlükələrlə dolu olduğunu göstərdi. Elə səhvən də olsa, Qroznı üzərində Rusiya hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurulmuş AZAL təyyarəsinin guya quş sürüsü ilə toqquşması, yaxud salonda qaz balonu partlaması kimi cəfəng iddialar ortaya atan Rusiya rəsmilərinin son hərəkətləri də bunu sübut edirdi. Lakin, 38 nəfərin həyatına son qoymuş bu faciənin ilk dəqiqələrindən dövlət başçımızın rəsmi proqramını ləğv edib Vətənə qayıtması, hava limanındaca operativ müşavirə keçirib, müvafiq tapşırıqlar verməsi, həmçinin, Qazaxıstanın dövlət rəhbərlərinin və xilasedicilərinin operativ qardaş köməyi qəzadan sağ qalanların həyatının xilas edilməsinə və səbəblərin aydınlaşdırılmasına imkan yaratdı ki, bu da vicdansız rus məmurlarının ört-basdır məqsədli “quş” söhbətini birdəfəlik Xəzərə batırdı.
Bununla yanaşı dövlət başçımızın dünən AZTV-yə verdiyi müsahibəsində də qeyd olunduğu kimi, hələ qəzaya uğramış təyyarənin “qara qutu”larındakı informasiyanın öyrənilməsinədək əldə olan müşahidələr, foto və videofaktlar, həmçinin sağ qalanların ifadələri onu qəti şəkildə deməyə əsas verir ki, bu adi bir qəza deyildir və Rusiya tərəfi təkcə rəsmi üzrxahlıq etməklə deyil, həm də təzminatla da cavab verməli, günahını və öz hava məkanının da etibarsızlığını etiraf etməlidir.
Şübhəsiz, bunu zaman göstərəcək və hər gün özünün ambisiyaları üzündən girdiyi mənasız müharibədə minlərlə insanın ölümünə səbəb olan şimal qonşumuz üçün bu faciəli hadisənin də bir dərs olacağını düşünmək, açığı çox çətindir. Ancaq həqiqət odur ki, bu dəhşətli təyyarə qəzası bütün Azərbaycan cəmiyyətini yenidən bir yumruq kimi birləşdirməklə ölkəmizdə xalq-dövlət birliyini yenidən dünyaya nümayiş etdirdi. Dövlət başçımızın Sərəncamı ilə 26 dekabr ölkəmizdə matəm günü elan olundu və bütün xalqımız həlak olan qəhrəman ekipaj üzvlərinin şücaətindən fəxrlə bəhs edib onların və həyatını itirmiş sərnişinlərin yasını tutdu, həlak olanlarla rəsmi vida mərasimi keçirildi. Və dünən dövlət başçımız Prezident cənab İlham Əliyevin Sərəncamı ilə AZAL-a məxsus “Embraer 190” tipli sərnişin təyyarəsinin Bakı-Qroznı reysini həyata keçirərkən qəzaya uğraması nəticəsində həlak olan ekipaj üzvlərinə – İqor İvanoviç Kşnyakin, Aleksandr Georgiyeviç Kalyaninov, Hökumə Cəlil qızı Əliyevaya ölümlərindən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adının verilməsi və xəsarət alan ekipaj üzvləri – Zülfiqar Sərdar oğlu Əsədov və Aydan Vaqif qızı Rəhimlinin 1-ci dərəcəli “Rəşadət” ordeni ilə təltif edilməsi yanan ürəklərə su səpməklə bir daha Azərbaycanın sahibsiz olmadığını, harada nə zaman olsa da, dövlətimizin kimliyindən və milliyyətindən asılı olmayaraq hər bir azərbaycanlının yanında olduğunu nümayiş etdirdi.
MİA.AZ
Qəzzada partlayış: 14 yaşlı uşaq ölüb
Gəncədə kişi arvadının qulağını kəsib
Əfqan qaçqın Almaniyada dəhşət saçdı: 28 yaralı var - Şolts qəzəbli bəyanat verdi, Türkiyə "keçmiş olsun" dedi
ABŞ BCM-nin baş prokurorunu "qara siyahı"ya daxil etdi
Ruben Vardanyan yenidən hakim qarşısında - O, tərcüməçi və vəkillə təmin olunub (YENILƏNIB)
Ceyhun Mərdəliyev Bolqarıstandan ölkəmizə gətirilib
“Azərbaycan Dəmir Yolları”nda növbəti dəyişiklik - Daha bir departament müdiri vəzifədən çıxarılıb, yeni təyinat olub (Yenilənib)
Qəzzada daha 17 nəfər ölüb
Bakıda məktəbdə bir şagirdə kütləvi hücum faktı araşdırılır
Ərdoğan Pakistandan mesaj verdi: "Qəzza qəzzalılarındır, əbədi olaraq da belə qalacaq"
SABİQ DEPUTATIN DAYISINA 19 İL CƏZA KƏSİLDİ - Məhkəmə prosesi
Somali - Azərbaycan əməkdaşlığı nə vəd edir? - TƏHLİL
Sahibə Qafarova Somali prezidenti birgə işçi nahar edib - FOTO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Sabah güclü külək gözlənilir - Xəbərdarlıq
Məhkəmə Şahnaz Bəylərqızı barəsində qərar verdi
Model Çelsi Balakişiyeva həbs edilib - Səbəb
PREZİDENT SOCAR-ın MƏSUL ŞƏXSİNİ İDARƏ RƏİSİ TƏYİN EDİB - Sərəncam
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - SİYAHI
Samir Şərifov daha bir vəzifəyə təyin olundu - Sərəncam
Prezident Maqsud İbrahimbəyovla bağlı sərəncam imzalayıb
Putinin tələbə yoldaşı Rusiyanın müdafiəsinə qalxdı: "Bunu ya bilməyərəkdən, ya da bilərəkdən yayırlar”
Somali Prezidenti komando hərbi hissəsində olub
Elza Seyidcahan aparıcını məhkəməyə verib
"Turan" Agentliyi fəaliyyətini dayandırır - Mehman Əliyev səbəbi maliyyə ilə əlaqələndirib
Ərdoğanın adı Pakistanda ən böyük yollardan birinə veriləcək
Baş nazir: "Pakistan və Türkiyə arasında bənzəri olmayan əlaqə var"
Somali prezidenti Səngəçal neft terminalında olub
Artur Rasizadənin səhhətilə bağlı xəbər yayılıb
Prezident İlham Əliyev daha bir səfirin etimadnaməsini qəbul edib
Azərbaycan prezidenti Belarusun yeni səfirini qəbul edib - FOTO
Sabah yağış və qar yağacaq
Ankarada nəqliyyatda gedişhaqqı qalxdı
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTOLAR
Müğəni efirdən "Adam məni silahla təhdid edir" dedi, polisdən dərhal reaksiya gəldi - VİDEO
Ağcabədi polisi narkotik satan şəxsi saxlayıb
Ərdoğan Pakistanın baş naziri ilə görüşüb - İslamabadda
ABŞ kəşfiyyatı: "İsrail İranın nüvə obyektlərinə hücum planlayıb, Trampa təzyiq artacaq"
Qadın sonsuzluğu: diaqnostika və müalicəsi sığorta ilə aparılacaq
Azərbaycan Ermənistana qarşı daha bir iş üzrə iddia qaldırıb - XİN detalları açıqladı
Vətəgədən qaçan 27 min qızılbalıq üçün mükafat vəd edilib
Kəlbəcərdə qayadan yıxılan 21 yaşlı oğlan ölüb
Ceyhun Bayramov Almaniyaya gedib