Çingiz Abdullayev və detektiv kitablar
07-09-2023 [17:33]
Etibar Əliyev
Deputat
***
Sovetlərin süqutundan qabaq Çingiz Abdullayevin yazdığı detektiv janrında kitablar çox baha satılırdı.
Özü də çox vaxt əldən alırdıq. Ceyms Xedli Çeyz, Erl Stenli Qardner, Reks Staut, Ross Makdonald, Robert Ladlem, Frederik Forsayt, Jorj Simenon, Aqata Kristi, Deşil Xemmetin kitabları 50-60 rubla satılırdı. Təxminən 10 ildən sonra bu kitablar 1-2 manata satıldı. İndi bunları heç alan yoxdur.
Mən sadaladığım müəlliflərin yazdıqları detektiv əsərləri oxuduğuma görə Çingiz Abdullayevi oxumamışam. Detektiv əsərlər 1 dəfədən artıq oxunulmur. Kitabxanaya da yük olur. 20 il bundan əvvəl 100-ə yaxın bu janrda yazılmış kitabları Bukinistə verdim. Detektiv əsər yazan yazıçının təfəkkürü, fikirləri, davranışı fəlsəfi və psixoloji roman yazan yazıçılardan fərqli olur. Mən çox az hallarda detektiv əsərlər yazan yazıçıları müsahibə verən, danışan, qınayan, yol göstərən, tez-tez ədəbiyyatın, dilin problemlərindən danışmalarına rast gəlmişəm. Məhdud oxucu dairəsi üçün yazıblar və pul qazanıblar.
Pul demişkən: Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alan yazıçılar haqqında kitab yazanda onların bioqrafiyalarını dərindən öyrəndim. Onların demək olar ki, hamısı mükafata düşən pulu xeyirxah məqsədlər üçün xərcləyiblər. Əsasən də gənc yazıçılara dəstək durublar. Norveç yazıçısı Selma Laqerleyf Nobeldən qazandığı vəsaiti rus-fin müharibəsində Finlandiyaya tank almaq üçün xərcləyib.
Çingiz müəllimi müdafiə edənlərdən biri yazır ki, onun əsərləri xaricdə 23 milyon tirajla satılıb. Birini bir dollardan hesablasaq 23 milyon dollar edir. Bu vəsaitin 10 faizi gənclərin yaradıcılğını stimullaşdırmaq üçün xərclənsə Çingiz müəllim xeyli rəğbət qazanmış olar.
Yeri gəlmişkən, Çingiz Abdullayev "Azərbaycan dili və ədəbiyyatı" forumunda israrla söylədi ki, yazıçı kitablarının çapı üçün pul xərcləməməlidir. Dövlət bunu etməlidir! İstedadlı yazıçılar Aqşin Yenisey, Şərif Ağayar, Qismət Rüstəmov və başqalarının kitablarının çapına nəşriyyatlar, o cümlədən Çingiz Abdullayev də dəstək durmalıdır.
O ki qaldı detektivə, bu janrda yazılmış əsərləri Orta məktəblərin yuxarı sinif şagirdlərinə qadağan etmək lazımdır.
MİA.AZ
Məşhur aparıcı "telefon dələduzu"nun "toru"na düşüb
Livanın baş naziri: "ABŞ rəsmiləri bizə zəmanət verib, ancaq..." - Bəs, Tel-Əvivdən nə deyirlər?
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Kontakt Home" ilə jurnalist arasında narazılıq böyüyür - "Ayıbdır, vətəndaşları, məhkəmələri aldatmayın"
Şamaxı sakini Rusiyada qadın zorlayıb, daha sonra isə Azərbaycana qaçıb - Təfərrüat
Netanyahu ilə müdafiə naziri İrana hücumla bağlı razılığa gəlib: "Bu hücum qəfil və ölümcül olacaq"
Sabah Səbail rayonunun bir hissəsində qaz təchizatı dayandırılacaq
Elza: "Xəbərdarlıq etdilər ki, bəzi əbləhlərdən özünü qoru"
Cəlilabadda zəlzələ olub
Gömrük Komitəsində dəyişiklik - İdarə rəisi vəzifədən çıxarıldı
Əli Əhmədovun bacısı oğlu müşavir təyin olunub
İcra başçısının oğlunun fermasında dəhşətli faciə yaşanıb - Ana fəryad edir, qarşı tərəf isə... (VİDEO)
Leyla Əliyeva Mərakeşdə Milli Observatoriyanın vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTOLAR
DEPUTATLAR TOPLANIR: hansı qanunlar dəyişir? - SİYAHI
Məşhur futbolçu qadın zorlayıb - Haqqında cinayət işi açıldı
Türkiyə 18 gündür itkin düşən tələbənin meyiti tapılıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Məhkəmə həbs olunan sabiq şöbə müdiri barədə qərar verib
BMT rəsmisi İsrailə çağırış elədi: "Atəşkəs vacibdir"
Mərakeşdə zəlzələ olub - 4,5 bal gücündə
Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı - Dəyişiklik
COP29 zolaqları: bu küçələrə avtomobillər daxil ola bilər - SİYAHI
Keçmiş rəislərə hökm oxundu - SİYAHI
Pensiyalar niyə gecikir? - DSMF cavabdan yayınır
Sabahdan intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
Vəkilin əl-qolunu bağlayan şəxsə hökm oxunub
Hizbullah: "İsrail mövqelərinə ağır zərbələr vurduq"
Partiya funksioneri 25 yaşlı qızı konsertdə yumruqlayıb - FOTO
Beynəlxalq Bankdan şikayətçiyə anormal cavab verilib: "Saat 14:00-a kimi etməmisinizsə, 4,5 gün ərzində..."
Şahin Mustafayev İranın xarici işlər naziri ilə müzakirə aparıb
Deputat Ramid Namazov Ziyafət Əsgərovu əvəzləyib
Azərbaycan yığması Estoniyaya qarşı matçı Bakıda oynamayacaq
Əhalinin sayı açıqlanıb - Qadınlarn sayı çoxdur
Sabah yağış yağacaq
İsrail Livanda xəstəxanaya raket atıb - Üç həkim ölüb
ABŞ-dan İrana Trampla bağlı sərt xəbərdarlıq: "Əgər nəsə olsa..."
“Express Bank”ın mənfəəti azalıb, xərcləri artıb
"AAAF Park" işıqpulunu ödəmir - Sakinlər imdad diləyir
Vəzifəli şəxs zorla qız qaçırıb - İşə polis qarışıb
Prezident İlham Əliyev sərgi iştirakçılarına məktub göndərdi - MƏTN