Rusiya və İran fəallaşır, Qərb isə... - Neft bitəndən sonra nə edəcəyik?
07-07-2022 [17:28]
Samir Feyruzov
***
Maraqlı hadisələr baş verir: Rusiya Şərqi Avropada (Ukraynada) sürətlə irəliləyir, amma siyasi müstəvidə Cənubi Qafqazı itirir.
ABŞ-ın Cənubi Qafqazda ciddi şəkildə aktivləşməsi Rusiya-İran birliyinin yeni modelini də ortaya qoyub. Azərbaycanın Türkiyə vasitəsilə Qərbə yaxınlaşmasını Rusiya və İran özünün maraqlarına zidd hesab edir. Diqqət ediriksə, Rusiya və İran Azərbaycanı birgə “vurur”.
Regionda və dünyada baş verən proseslər o qədər həssas hal alıb ki, kifayət qədər ehtiyatlı və təmkinli davranmaqdan başqa yolumuz yoxdur. Türkiyədə belə bir fikir var ki, Azərbaycanı Rusiyadan qoruya bilərik, amma İrandan yox! Ciddi və düşündürücü məsələdir.
- Azərbaycan Qərb üçün əsasən enerji amilinə, təbii sərvətlərinə görə cəlbedicidir. Demokratik “dəyərlər”in təşviqi digər ölkələr kimi, Azərbaycana da təzyiq vasitəsidir. Azərbaycan neft-qazı istismar ediləndən sonra ölkənin Qərb üçün cəlbedici heç bir xüsusiyyəti də qalmayacaq. Hesablamalara görə, 2024-cü ildə neft gəlirləri kəskin şəkildə azalacaq, 2035-2040-cı illərdə isə neft ehtiyatları əhəmiyyətli dərəcədə tükənəcək.
- Azərbaycan Rusiya üçün təkcə enerji amilinə, təbii sərvətlərə görə yox, həm də coğrafi, strateji mövqeyinə, tarixi xəritəsinə görə cəlbedicidir. Rusiya imperializmi Belarus, Ukrayna, Moldova kimi Cənubi Qafqazı da öz ərazisi hesab edir. Bizim 15-20 il zamanımız var, əgər bu müddət ərzində ölkəni ayaqüstə saxlaya biləcək və neftdən asılı olmayan güclü iqtisadiyyat yaratmasaq, bu, Qərbin bizdən könüllü qopması, Rusiyanın təcavüzü ilə nəticələnə bilər. Bu gün neft ehtiyatları bizə ciddi manevr imkanları qazandırıb, sabah neft-qaz olmayandan sonra iqtisadi-siyasi müstəqilliyimizi də itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə dayana bilərik.
Qısa haşiyə: Müharibə başlayandan bu günə qədər Rusiyanın Ukraynada işğal etdiyi ərazinin sahəsi təxminən 130 min km2-dir. Bu, Gürcüstan ərazisindən təxminən 2 dəfə, Ermənistan ərazisindən isə 4 dəfə böyük ərazi deməkdir. Rusiyanın ələ keçirdiyi torpaqların sahəsi Azərbaycan ərazisindən də böyükdür.
Rusiyanın Azərbaycana hərbi təhdid imkanları o vaxt az olardı ki, Dağıstan və Çeçenistan müstəqil ölkə olsun və ortada bufer bölgə yaransın. O da yoxdur.
Bəs təhlükələr hansı istiqamətlərdən boylanır?
Ölkənin şimalından Rusiyanın müdaxiləsi (“şimal cəbhəsi”), şərqdə İranın aktivləşməsi (“Bakı kəndləri”), qərbdə qisasçi erməni qüvvələrin (“Qarabağa klanı”) aktiv fazada fəaliyyət quracağı ehtimalı bəlli təhlükələrdir. Bəs nə etməliyik? Heç şübhəsiz, Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasəti əsas prioritet kimi öz strateji əhəmiyyətini saxlamalıdır.
Proseslərin təhlili göstərir ki, bu gün regionda baş verən hadisələr bir çox hallarda 100 il bundan öncə baş verən hadisələrin təkrarıdır. 1918-ci ildə məğlub imperiya kimi Çar Rusiyasının parçalanmasından sonra Cənubi Qafqaz ölkələri Qərbə yön aldılar. Qısa müddət sonra Rusiya imperiyanın yeni formatına - “ittifaq”a çevrildi, Cənubi Qafqaz ölkələri də müstəqilliklərini itirmiş oldular. 1991-ci ildə SSRİ dağılandan sonra isə Rusiya “federasiya” modelinə keçdi, hazırda tərkibində 22 respublika mövcuddur.
Mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Ole Gunnar Solskjaer: "Avropaya getmək üçün ilk 3-ə girməliyik"
Türkiyə Kuboku: "Beşiktaş" "Göztəpə"yə uduzub
NATO-nun baş katibi Ukrayna XİN başçısı ilə bir arada: "Putin sülh təkliflərini qəbul etmək əvəzinə, şərtlərdən danışır”
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Hikmət Hacıyevə ağır itki üz verib
Polşanın müdafiə naziri: "Aİ NATO-nu əvəz edə bilməz"
David İşxanyan Bakıda məhkəmədə: “Serj Sarkisyan və Samvel Babayan..." - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Süleyman Süleymanlı Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsinə çağırılıb
Manya Səxavətqızı ilə daha bir görüş keçirilib - FOTOLAR
Saxlanılan aktyor ev dustaqlığına buraxıldı - FOTOLAR
Türkiyədə torpaq sürüşməsi: dağıntı altında qalan var
“Azərsu” ASC-nin sabiq sədrinin qardaşı oğlu haqda gözlənilməz təyinat - Eldar Əzizova müavin gətirildi
Hərbi kolleclərin məzunları barədə qərar verildi
Müğənni verilişdə yıxıldı - VİDEO
Goranboyda şok olay: valideyn müəllimi döyüb
Ayxan Hacızadə: "Əgər Fransa sülh sazişinin tezliklə imzalanmasını dəstəkləyirsə, o zaman..."
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
NAZİR XİDMƏT RƏİSİ İLƏ QALMAQALLI İDARƏ RƏİSİNİ VƏZİFƏDƏN AZAD ETDİ - Sahil Babayevdən növbəti dəyişikliklər
Kamal Kılıçdaroğlu namizədliklə bağlı yekun qərarını açıqladı: "Az deyiblər, niyə 800-ü keçməsin ki..."
Həsən Kür xəstəxanadan evə buraxılıb
Bakıda silahlı şəxs tutulub
RƏİSLƏ İŞÇİ DALAŞDI, İŞƏ POLİS QARIŞDI - Dövlət Xidmətində dava
AQTA-nın Gəncə-Daşkəsən Regional Bölməsinə yeni rəis təyin olunub
Emin Əmrullayev məzunlara niyə problem yaradır? - Qalmaqal
Ağdərədə tapılan skelet Əsəddin Novruzov və Qurban Göyüşova aiddir? - Açıqlamalar (FOTO)
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Azərbaycanı boksçuları Serbiyada yarışa qatılacaq
Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu, MŞ və TŞİİB-lə birgə jurnalistlər üçün müsabiqəsinə start verdi - Şərtlər
“Yazırlar ki, bu da özünü Çimnaza oxşadır”
Türkiyədə aktyor həbs olunub - "Boykot aksiyası"na görə
Məhkəmə Azər Qasımlı barəsində qərar verdi - Həbs müddəti uzadıldı
KTN-də ƏMƏLİYYAT: bir neçə vəzifəli şəxs qandallanıb - Prokurorluq detalları yaydı (YENİLƏNİB)
Türkiyədə qayıq batıb - 5 nəfər ölüb, 25 nəfər xilas edilib
Şirvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin kotirovka sorğuları ləğv edilib
Gəncədə bank kartından pul oğurlayan şəxs tutulub
Aprelin 13-də buraxılış imtahanı keçiriləcək - Rayonar üzrə SİYAHI
Avropa İttifaqından qorxunc iddia: "Dünyada milyonlarla insan üçün dəhşətli olacaq" - "Biz bu fırtınanın qarşısını almaq üçün hər şeyə sahibik"
Müdafiə Nazirliyinin sabiq işçisi hakim qarşısında - 42 milyon manatlıq mənimsəmə üzrə proses davam edir
İyun ayında neçə gün qeyri-iş günü olacaq? - Açıqlama
