Rusiya və İran fəallaşır, Qərb isə... - Neft bitəndən sonra nə edəcəyik?
07-07-2022 [17:28]
Samir Feyruzov
***
Maraqlı hadisələr baş verir: Rusiya Şərqi Avropada (Ukraynada) sürətlə irəliləyir, amma siyasi müstəvidə Cənubi Qafqazı itirir.
ABŞ-ın Cənubi Qafqazda ciddi şəkildə aktivləşməsi Rusiya-İran birliyinin yeni modelini də ortaya qoyub. Azərbaycanın Türkiyə vasitəsilə Qərbə yaxınlaşmasını Rusiya və İran özünün maraqlarına zidd hesab edir. Diqqət ediriksə, Rusiya və İran Azərbaycanı birgə “vurur”.
Regionda və dünyada baş verən proseslər o qədər həssas hal alıb ki, kifayət qədər ehtiyatlı və təmkinli davranmaqdan başqa yolumuz yoxdur. Türkiyədə belə bir fikir var ki, Azərbaycanı Rusiyadan qoruya bilərik, amma İrandan yox! Ciddi və düşündürücü məsələdir.
- Azərbaycan Qərb üçün əsasən enerji amilinə, təbii sərvətlərinə görə cəlbedicidir. Demokratik “dəyərlər”in təşviqi digər ölkələr kimi, Azərbaycana da təzyiq vasitəsidir. Azərbaycan neft-qazı istismar ediləndən sonra ölkənin Qərb üçün cəlbedici heç bir xüsusiyyəti də qalmayacaq. Hesablamalara görə, 2024-cü ildə neft gəlirləri kəskin şəkildə azalacaq, 2035-2040-cı illərdə isə neft ehtiyatları əhəmiyyətli dərəcədə tükənəcək.
- Azərbaycan Rusiya üçün təkcə enerji amilinə, təbii sərvətlərə görə yox, həm də coğrafi, strateji mövqeyinə, tarixi xəritəsinə görə cəlbedicidir. Rusiya imperializmi Belarus, Ukrayna, Moldova kimi Cənubi Qafqazı da öz ərazisi hesab edir. Bizim 15-20 il zamanımız var, əgər bu müddət ərzində ölkəni ayaqüstə saxlaya biləcək və neftdən asılı olmayan güclü iqtisadiyyat yaratmasaq, bu, Qərbin bizdən könüllü qopması, Rusiyanın təcavüzü ilə nəticələnə bilər. Bu gün neft ehtiyatları bizə ciddi manevr imkanları qazandırıb, sabah neft-qaz olmayandan sonra iqtisadi-siyasi müstəqilliyimizi də itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə dayana bilərik.
Qısa haşiyə: Müharibə başlayandan bu günə qədər Rusiyanın Ukraynada işğal etdiyi ərazinin sahəsi təxminən 130 min km2-dir. Bu, Gürcüstan ərazisindən təxminən 2 dəfə, Ermənistan ərazisindən isə 4 dəfə böyük ərazi deməkdir. Rusiyanın ələ keçirdiyi torpaqların sahəsi Azərbaycan ərazisindən də böyükdür.
Rusiyanın Azərbaycana hərbi təhdid imkanları o vaxt az olardı ki, Dağıstan və Çeçenistan müstəqil ölkə olsun və ortada bufer bölgə yaransın. O da yoxdur.
Bəs təhlükələr hansı istiqamətlərdən boylanır?
Ölkənin şimalından Rusiyanın müdaxiləsi (“şimal cəbhəsi”), şərqdə İranın aktivləşməsi (“Bakı kəndləri”), qərbdə qisasçi erməni qüvvələrin (“Qarabağa klanı”) aktiv fazada fəaliyyət quracağı ehtimalı bəlli təhlükələrdir. Bəs nə etməliyik? Heç şübhəsiz, Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasəti əsas prioritet kimi öz strateji əhəmiyyətini saxlamalıdır.
Proseslərin təhlili göstərir ki, bu gün regionda baş verən hadisələr bir çox hallarda 100 il bundan öncə baş verən hadisələrin təkrarıdır. 1918-ci ildə məğlub imperiya kimi Çar Rusiyasının parçalanmasından sonra Cənubi Qafqaz ölkələri Qərbə yön aldılar. Qısa müddət sonra Rusiya imperiyanın yeni formatına - “ittifaq”a çevrildi, Cənubi Qafqaz ölkələri də müstəqilliklərini itirmiş oldular. 1991-ci ildə SSRİ dağılandan sonra isə Rusiya “federasiya” modelinə keçdi, hazırda tərkibində 22 respublika mövcuddur.
Mia.az
SON XƏBƏRLƏR
"Ordumuz atəş açmayıb" - MN Ermənistan MN-in xəbərini yalanladı
Ceyhun Bayramov Rusiyaya gedib
YAP-dan qurultayla bağlı açıqlama: "Seçkilərdən öncə..."
“Fövqəladə vəziyyət haqqında” qanun dəyişdi - Əli Əsədov yeni qərar verdi (DETALLAR)
İranın Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı Bakıya gəlib
Azərbaycanda 20 nəfər koronavirusa yoluxub - 4 nəfər ölüb
Səudiyyə Ərəbistanı: nefti sudan ucuz ölkə və ya illər sonra Ermənistanla qurulan əlaqə...
Samux rayonunda 9 müraciət ünvanlandı - FOTOLAR
Penitensiar Xidmətinin sabiq rəisi hakim qarşısında - Generala qarşı ifadələr verilib
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Zakir Həsənov Misirdə - FOTOLAR
“Real Madrid”in ulduzu: "Arda möhtəşəmdir" - "Hələ də ispan dilində danışa bilmirəm"
6, yoxsa 17 milyonluq mənimsəmə? - Sabiq deputat ittihamı qəbul etmir (Məhkəmə prosesi)
10-cu sinif şagirdi ilə 20 yaşlı oğlanın fermada sərgüzəştləri və ya qəfil otağa girən Anarın iyrənc şantajı... - Biləsuvarda zorlama, təhdid və...
Azərbaycan çempionatında növbəti turun proqramı açıqlanıb
Harris Mahmud Abbasla danışdı: "Qəzza yenidən Fələstin administrasiyasının tabeliyində olacaq"
YENİ NAZİR APARAT RƏHBƏRİNİ VƏZİFƏDƏN AZAD ETDİ
ARDN-dən valyuta hıərracları ilə bağlı - Açıqlama
Prezident Malayziyanın yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib
Prezident Ərdoğan böyük heyətlə Qətərə gedib - Səbəb
Sabah güclü külək olacaq, yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
Milli Məclisdə Qərbi Azərbaycana qayıdışla bağlı dinləmə keçiriləcək
“Adana Dəmirspor”un baş məşqçisi istefaya göndərildi
Azərbaycan idmançıları medal qazanıblar
Aparat rəhbəri yenə şikayət verdi
Prezident Çinlə əməkdaşlığa dair Memorandumu təsdiqləyib
Laçında silah-sursat tapılıb
MƏHKƏMƏLƏRLƏ BAĞLI YENİ FƏRMAN VERİLDİ - Dəyişiklik
Prezident Dövlət Agentliyinə vəsait ayırıb - Sərəncam
Keçmiş nazir vəfat edib - 93 yaşında
Ferdi Kadıoğlu Avropa nəhənglərinin "radarı"na düşüb
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
"İstəyimiz odur ki, xəstəlik tədris prosesinə ciddi təsir göstərməsin" - Nazirdən qızılca ilə bağlı açıqlama
MİT PKK-nın axtarışda olan daha bir liderini "yox" etdi - FOTO
Keçmiş gömrük rəhbəri xaricə tez-tez niyə gedir? - Səfər Mehdiyevlə bağlı sensasiyalı iddia yayıldı
SOCAR-ın gəlir azalıb
Türkiyədə güclü zəlzələ oldu - 5.1 bal gücündə (Açıqlamalar)
Rəis təqaüdə göndərilib
Salyanda iki hərbçi dəm qazından boğularaq ölüb
"Beşiktaş" azarkeşləri "Fənərbağça"nın oyunçusunu vurdu: "Gözündə görmə problemi yaranıb"
Nəsimi rayonunda 3 dekabr- Beynəlxalq Əlillər günü münasibətilə silsilə tədbirlər davam edir - FOTOLAR
Erməni diversant hakim qarşısına çıxarıldı - Bakıda (Yenilənib)