31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür
31-03-2025 [00:25]
Bu gün - 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür.
Məlumata görə, soyqırım hadisəsindən 107 il ötür.
1918-ci il 30 mart və 3 aprel tarixləri arasında Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan və digər ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlı dəstələri azərbaycanlılara qarşı soyqırımı törədiblər.
Rəsmi mənbələrə əsasən, soyqırımı nəticəsində 12 minə yaxın azərbaycanlı qətlə yetirilib, on minlərlə insan itkin düşüb.
Rusiyada baş vermiş 1917-ci il fevral və oktyabr çevrilişlərindən məharətlə istifadə edən ermənilər öz iddialarını bolşevik bayrağı altında reallaşdırmağa nail olublar. 1918-ci ilin mart ayından etibarən Bakı Kommunası tərəfindən əksinqilabçı ünsürlərlə mübarizə şüarı altında Bakı quberniyasını azərbaycanlılardan təmizləmək məqsədi güdən mənfur planın həyata keçirilməsinə başlanılıb.
Mart qırğınları zamanı ermənilər bir çox qədim binaları, tarixi abidələri, o cümlədən ziyarətgahları, dünya memarlığının incilərindən sayılan İsmailiyyə binasını top atəşinə tutaraq dağıdıblar. Xəzər dənizində yerləşdirilmiş hərbi donanmanın açdığı atəş nəticəsində Cümə və Təzəpir məscidlərinin minarələri ağır zədə alıb. Daşnak silahlı dəstələri karvansarada vəhşicəsinə öldürdükləri insanların meyitlərini elə oradaca yandırıblar.
Zaqafqaziyanın sovetləşməsindən öz çirkin məqsədləri üçün istifadə edən ermənilər 1920-ci ildə Zəngəzuru və Azərbaycanın bir sıra digər torpaqlarını Ermənistan SSR-in ərazisi elan ediblər. Sonrakı dövrdə bu ərazilərdəki azərbaycanlıların deportasiya edilməsi siyasətini daha da genişləndirmək məqsədilə yeni vasitələrə əl atıblar. Bunun üçün onlar SSRİ Nazirlər Sovetinin 23 dekabr 1947-ci il "Ermənistan SSR-dən kolxozçuların və başqa azərbaycanlı əhalinin Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına köçürülməsi haqqında" xüsusi qərarına və bunun əsasında 1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarından kütləvi surətdə deportasiyasına dövlət səviyyəsində nail olublar.
1988-ci ildə deportasiya siyasəti davam etdirilib və Ermənistanda yaşayan 300 minə yaxın azərbaycanlı evlərindən qovulub.
Qeyd edək ki, mart qırğınları ilə bağlı 1919 və 1920-ci ildə mart ayının 31-i Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən ümummilli matəm günü kimi qeyd edilib.
Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra xalqın tarixi keçmişinin obyektiv mənzərəsini yaratmaq imkanı əldə edilib. Ümummilli lider Heydər Əliyevin imzaladığı "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" 26 mart 1998-ci tarixli fərmanda bu hadisələrə siyasi qiymət verilib və azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən soyqırımına məruz qalması ilk dəfə rəsmi surətdə bəyan edilib. 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü hər il ölkəmizdə dövlət səviyyəsində qeyd edilir. Təsadüfi deyil ki, bu proses sonrakı mərhələdə Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyənləşib.
Son dövrdə Qubada 1918-ci il hadisələri zamanı ermənilərin törətdikləri kütləvi insan qətllərini aşkarlayan faktlar üzə çıxarılıb. Tapılmış saysız-hesabsız insan sümükləri bu qırğınlar zamanı erməni vandalizmini təsdiqləyən əyani dəlillərdir. Bu ərazidə on minlərlə insanın qətlə yetirilməsinin sübutu kimi və onların xatirəsinə ehtiram əlaməti olaraq Quba soyqırımı Memorial Kompleksi yaradılıb. Azərbaycan Hərbi Prokurorluğunun Memorial Soyqırımı Muzeyi də Azərbaycanın tarixi həqiqətlərinin, erməni millətçiləri tərəfindən xalqımıza qarşı həyata keçirilmiş qırğınların, qətliamların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Qeyd edək ki, beynəlxalq miqyasda bu soyqırıma hələ də hüquqi qiymət verilməyib.
SON XƏBƏRLƏR
Okan Buruk Mourinyonun burununu qəfil sıxmasına belə cavab verdi: "Fiziki halları doğru saymıram"
Daha 51 nəfər toyuq dönərindən zəhərlənib
ABŞ gömrük vergisini 34 faiz qaldırdı, rəsmi Pekin etiraz bəyanatı yaydı: "Tarix sübut edir ki..."
TRT daha bir aktyorla yollarını ayırdı - Səbəb
Tramp Maskla vidalaşır - Onun vəzifədən gedəcəyi dəqiqləşib
47 ildən sonra bir ilk - Livan ordusuna məxsus təyyarə ölkənin cənubuna "ayaq basdı"
Mourinyo Okan Burukun burunu sıxdı, baş məşqçinin ürəyi getdi - FOTO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Türkiyə Kuboku: "Qalatasaray" - "Fənərbağça" oyununda dava düşdü, 4 nəfər qırmızı vərəqə aldı (YENİLƏNİB)
Almaniya prezidenti Azərbaycandan belə yola salındı - FOTOLAR
Müğənni daha abırlı olacağını deyir: "Bundan sonra açıq geyinməyəcəyəm, toy tutmaq lazımdır"
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri konsertdə iştirak ediblər
Yaponiyada güclü zəlzələ olub
ADU və “Qayıdış” İB-nin birgə təşkilatçılığı ilə Manya Səxavətqızı ilə görüş olub - FOTOLAR
Frank-Valter Ştaynmayer “Bakı Ağ Şəhər”də - FOTOLAR
Məşhur aktrisa boykot çağırışı etdi, serialdan qovuldu - AÇIQLAMA
Bakının bəzi ərazilərində qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq
Prezident İlham Əliyev Çinə gedəcək - Bu tarixdə
Nəsimi rayon İcra Hakimiyyəti yanında İctimai Şuranın yeni tərkibdə formalaşmış üzvləri ilə ilk iclas keçirilib - FOTOLAR
Almaniya prezidenti xanımıyla birgə İçərişəhərdə - FOTOLAR
"Qarabağ Azərbaycandır, bu, rəsmi Berlinin birbaşa mövqeyidir" - Azərbaycan və Almaniya prezidentilərinin görüşündə mühüm mesajlar verildi (YENİLƏNİB)
“Azercell Könüllüləri” bayram günlərində növbəti xeyriyyə təşəbbüsünü həyata keçirdi
Aİ-dən gənclərə böyük jest - 36 min gəncə Avropaya səyahət etmək üçün pulsuz bilet veriləcək
Azərbaycanlı iş adamı Messiyə bahalı saat hədiyyə etdi - VİDEO
Sumqayıtın dənizsahili meşəliyi tədricən yoxa çıxarılır - İcra Hakimiyyəti inkar edir + VİDEO (YENİLƏNİB)
Gömrük Komitəsində kütləvi narazılıq... - Gecə saatlarına qədər işləyən əməkdaşlardan ETİRAZ
"Azərbaycan İran üçün xüsusilə əhəmiyyətlidir" - TƏHLİL
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Antalyada güclü qasırğa ev və maşınları devirdi - FOTOLAR
Əli Nağıyev: "Ölkənin təhlükəsizliyinə yönələn halların qarşısı qətiyyətlə alınacaq" - FOTOLAR
Nazirlər Kabineti daha bir qanuna dəyişiklik edib
Türkiyə kuboku: "Fənərbağça" - "Qalatasaray" oyununa 30 mindən çox polis cəlb olunub
"Real"ın baş məşqçisi vergidən yayınıb? - Ançelotti xanımı və oğlu ilə birgə ifadə verməyə gedib
İlham Əliyev Çin Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin şöbə müdirini qəbul edib - FOTO
Dövlət və ictimai xadimlərin adından saxta müraciətlər hazırlayanların məhkəməsi başlayıb
Lalə Şövkətin oğlu: "Anam xəstəxananın adını belə eşitmək istəmir”
Əməkdar artist: “Qonşuların əlindən evdə məşq edə bilmirəm"
""Temu” şirkəti dələduzluqla məşğuldur" - Müğənni Nura Suri yazdı
187 dərman vasitəsinin qiymətinin yuxarı həddi təsdiqlənib - SİYAHI
Prezident İlham Əliyevin adından Almaniya Prezidentinin şərəfinə rəsmi nahar verilib - FOTO
Natəvan klubunda yazıçı Varislə görüş keçirilib - FOTOLAR
"Toplum TV" işi: Ələsgər Məmmədli, Akif Qurbanov, Ruslan İzzətli... - Onlar hakim qarşısına çıxarıldı
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
Sabah yağış yağacaq