AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
MHP lideri 66 gün sonra ilk tədbirə qatıldı - Baxçalı Alparslan Türkeşin məzarınI ziyarət etdi (FOTOLAR)
“Bakcell”in dəstəyi ilə azərbaycanlı pilot nüfuzlu yarışda
"Mədəniyyət" qəzeti fəaliyyətini dayandırıb
Sahibə Qafarova Özbəkistanda belə qarşılandı - FOTO
Bakıda bir sıra ərazilərində köçürülmə və abadlıq işləri aparılacaq - Prosesə xarici mütəxəssislər də cəlb ediləcək
Dövlətin balansında olan maşınlar hərraca çıxarılıb
CHP-də qurultay: Özgür Özələ iki rəqib çıxıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
İsrail ordusu dəniz suyunun duzsuzlaşdırılması zavodunu bombalayıb
"Ramiz Mehdiyevlə dostluğumuz olmayıb"
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin enerji və təbii sərvətlər nazirini qəbul edib - FOTO
Seyid Əzim Şirvaninin 190 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
ABŞ Senatl İsrailə silah satışını əngəlləyən qanun layihəsini rədd etdi - 82 senator isə “yox” deyib
Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində iclaslar keçirilir - İlham Əliyev də qatılıb (YENİLƏNİB)
Ağdamda insanın sümük fraqmentləri aşkarlanıb
Generallarla bağlı qayda dəyişir - Yaş senzi ləğv edilir
Yaşı 30-u keçən şəxslərə niyə çağırış SMS-i göndərilir? - Açıqlama
İsrail ordusu Qəzzanı yenidən bombalayır - Daha 12 nəfər ölüb
İsrail ordusu Qəzza zolağının şimalında əməliyyatı genişləndirib
İlham Əliyev: "Bu gün enerji təhlükəsizliyi milli təhlükəsizliyin ayrılmaz hissəsidir"
Tramp daha bir universitetin pulunu kəsməyə hazırlaşır
Təhsil müəssisələrinin Elmi Şurası haqqında Əsasnamə təsdiqlənib
11 ölkə hərbçiləri Yunanıstana toplandı, Türkiyə təlimə "yox" dedi, dost ölkə isə... - Faktlar üzə çıxır (FOTOLAR)
Azərbaycan nefti ucuzlaşdı - 5 dollar
Partiya sədri: "Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi ləğv edilməli, rəhbəri tutulmalıdır" - "Məcnun kənd təsərrüfatından anlamayan nə qədər adam varsa..."
Ole Gunnar Solskjaer: "Avropaya getmək üçün ilk 3-ə girməliyik"
Türkiyə Kuboku: "Beşiktaş" "Göztəpə"yə uduzub
NATO-nun baş katibi Ukrayna XİN başçısı ilə bir arada: "Putin sülh təkliflərini qəbul etmək əvəzinə, şərtlərdən danışır”
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Hikmət Hacıyevə ağır itki üz verib
Polşanın müdafiə naziri: "Aİ NATO-nu əvəz edə bilməz"
David İşxanyan Bakıda məhkəmədə: “Serj Sarkisyan və Samvel Babayan..." - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Süleyman Süleymanlı Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsinə çağırılıb
Manya Səxavətqızı ilə daha bir görüş keçirilib - FOTOLAR
Saxlanılan aktyor ev dustaqlığına buraxıldı - FOTOLAR
Türkiyədə torpaq sürüşməsi: dağıntı altında qalan var
“Azərsu” ASC-nin sabiq sədrinin qardaşı oğlu haqda gözlənilməz təyinat - Eldar Əzizova müavin gətirildi
Hərbi kolleclərin məzunları barədə qərar verildi
Müğənni verilişdə yıxıldı - VİDEO
Goranboyda şok olay: valideyn müəllimi döyüb
Ayxan Hacızadə: "Əgər Fransa sülh sazişinin tezliklə imzalanmasını dəstəkləyirsə, o zaman..."
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
