Tarixçi-alim: "İrəvana qayıdış..."
23-12-2024 [20:46]
"Böyük güclərin hərtərəfli dəstəyi ilə tarixi Azərbaycan torpaqlarına köçürülmüş ermənilər Azərbaycan xalqına qarşı dəfələrlə deportasiya, etnik təmizləmə və soyqırımı siyasəti həyata keçiriblər. 1905-1906, 1918-1921, 1948-1953 və 1987-1991-ci illərdə Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş deportasiya, kütləvi qırğın, insanlıq əleyhinə cinayətlər, etnik təmizləmə və soyqırımı çox dəhşətli olub. Sovet dövründə azərbaycanlıların Ermənistandan köçürülməsi planlı və düşünülmüş şəkildə davam etdirilib. Bu proses xüsusilə İkinci Dünya müharibəsindən sonra güclənib və SSRİ-nin süqutuna qədər daimi tendensiya olaraq həyata keçirilib".
Mia.az-ın məlumatına görə, bu fikirləri Azərtac-a açıqlamasında AMEA-nın Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sübhan Talıblı söyləyib.
Tarixçi-alim bildirib ki, 1943-cü il Tehran konfransı zamanı Sovet-İran münasibətləri müzakirə edilərkən, erməni diasporu SSRİ Xarici İşlər naziri Vyaçeslav Molotovdan İranda yaşayan ermənilərin SSRİ-yə köçürülməsini xahiş edib. Molotov Tehranda məsələni SSRİ KP MK-nın sədri İosif Stalinə çatdırır və ermənilərin köçürülməsinə razılıq verilir. Ermənistan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin katibi Q. Arutyunov bundan istifadə edərək xaricdəki ermənilərin Ermənistana köçü bəhanəsi ilə azərbaycanlıların Ermənistandan zorla çıxarılması barədə qərar verilməsinə nail olur.
İndiki Ermənistan ərazisindən qovulmuş azərbaycanlıların təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə, sülh yolu ilə geriyə qayıtmasının təmin edilməsi barədə Qayıdış Konsepsiyasında qeyd edildiyi kimi, “bu aktların, o cümlədən 1918-1921-ci illərdə “Ermənistan respublikası”, “Dağlıq Ermənistan respublikası” adlanan qurumların, Sovet İttifaqının, ələlxüsus, Zəngəzur daxil olmaqla azərbaycanlıların üstünlük təşkil etdiyi bir çox bölgələri Ermənistana vermiş və yüz min azərbaycanlının Ermənistandan deportasiyası barədə irqçi qərara imza atmış SSRİ-nin bədnam rəhbəri İosif Stalinin və Ermənistan SSR-in 1987-1991-ci illərdə törətdiyi əməllərin nəticələri hələ də qalmaqdadır”.
Alim xatırladıb ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin “1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə deportasiyası haqqında” 1997-ci il 18 dekabr tarixli Fərmanı ilə qeyd həmin illərin deportasiyasına ilk dəfə hüquqi-siyasi qiymət verildi. Fərmanda bu işdə erməni şovinist dairələrinin və SSRİ rəhbərliyinin cinayətkar siyasəti ilə yanaşı, Azərbaycan SSR rəhbərliyinin respublika vətəndaşlarına qarşı törədilmiş cinayətlərin təşkilində və həyata keçirilməsində iştirakı qeyd olunurdu.
Sübhan Talıblı diqqətə çatdırıb ki, Qərbi Azərbaycan İcması Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində, Mülki və Siyasi Hüquqlar üzrə Beynəlxalq Paktda, Qaçqınların Statusuna dair Konvensiyada və digər mühüm beynəlxalq aktlarda təsbit olunmuş geriyə qayıtmaq hüququna əsaslanmaqla, indiki Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlıların öz evlərinə təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə qayıtmasına və oraya qayıtdıqdan sonra onların fərdi və kollektiv hüquqlarının təmin olunmasına çalışır.
“Azərbaycan xalqı ötən iki əsr ərzində silahlı münaqişələr, işğal, etnik təmizləmə, zorla köçürmə və soyqırımlarından böyük əziyyət çəkib. Azərbaycanlıların vaxtilə mütləq əksəriyyət təşkil etdiyi indiki Ermənistan ərazisindən tamamilə qovulması 1991-ci ildə başa çatıb. İndi həmin ərazidə yalnız ermənilər yaşayır. Tarixi Azərbaycan torpaqlarından azərbaycanlıların təkcə köçürülməsi deyil, eyni zamanda, Azərbaycan mədəniyyəti, tarixi-maddi mənəvi abidələri də təcavüzə, terrora məruz qalıb. Bir sözlə Azərbaycana aid bütün maddi-mənəvi abidələr yerlə-yeksan edilib.
Prezident İlham Əliyev Qərbi Azərbaycandan olan ziyalılarla görüşü zamanı vurğulayıb ki, Qərbi Azərbaycan bizim tarixi torpağımızdır, bunu bir çox tarixi sənədlər təsdiqləyir. Ancaq əfsuslar olsun ki, ermənilər Qarabağdakı kimi, Qərbi Azərbaycanda da bizim bütün tarixi, dini abidələrimizi yerlə-yeksan ediblər, dağıdıblar, azərbaycanlıların tarixi irsini silmək istəyiblər.
Bu gün dünyada yaşayan hər bir azərbaycanlı Qərbi Azərbaycana qayıdış konsepsiyasının həyata keçirilməsində yaxından iştirak etməli, bu prosesdə fəal olmalıdır. İnanırıq ki, Azərbaycan dövlətinin və onun Prezidentinin apardığı haqlı, ədalətli və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə əsaslanan siyasəti nəticəsində xalqımızın tarixi və mənəvi haqqı olan torpağımız İrəvana qayıdacağıq”, - deyə alim fikrini yekunlaşdırıb.
Türkiyədə minimum əmək haqqı bu qədər qalxdı - 1066 manat oldu
Gürcüstanın Baş naziri Prezident İlham Əliyevə zəng edib
Bütün Rusiyanın patriarxı Prezident İlham Əliyevə zəng edib
Deputatlar toplanır: daha daha 17 məsələ müzakirə olunacaq - SİYAHI
“Uşaq hüquqları haqqında” qanuna dəyişib
“Azercell”dən Yeni il kampaniyası!
Ədəhim Niftəliyevi isteya göndərilib
İlham Əliyev ehtiyac meyarının həddini təsdiqlədi - 285 manat oldu
Tovuzda 8 tələbə zəhərlənib
Esma Əsədə bir ölkəyə giriş birdəfəlik qadağan olunacaq - İngiltərə hərəkətlənib (AÇIQLAMALAR)
Sabah Bakının Nəsimi rayonunun bəzi küçələrində qaz olmayacaq
ABŞ-da bütün uçuşlar ləğv olunub - Səbəb bəlli deyil
SƏHİYYƏ SEKTORUNDA ÇALXALANMA: nə baş verir və niyə? - ARAŞDIRMA
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Hərbi təlim toplanışlarına çağırış qaydaları müəyyənləşib
Prezident İlham Əliyev daha bir Fərman imzalayıb
İlham Əliyev sərəncam imzalayıb - Dəyişiklik
Məşhur futbol şərhçisi: "Joze Mourinyonu istefaya göndərmək olmaz"
Sabiq rəis: "Hər rüb 10 min manat paket almışam"
"Kartdan karta" üsulu ilə işləyən daha 645 sahibkar cərimələnib
Ramil Usubovun ailəsində toy məclisi olub
Danimarkadan onların torpağına "gözü düşən" Trampa etirazlar artır - "Biz satılıq deyilik"
Türkiyə Suriyaya elektrik dəstəyi verəcək - Nazir açıqladı
Prezident İlham Əliyev mərasimdə - ÇIXIŞ + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Burun korreksiyasında ƏSAS NÜANSLAR – Dolğudan sonra burun çürüyə bilər? (MÜSAHİBƏ)
İSRAİL DAHA BİR ÖLKƏYƏ ƏMƏLİYYAT SİQNALI VERDİ: "Əlini kəsəcəyik, necə ki, Tehran, Qəzza və Livanda bunu etdik..."
İsrail hərbçiləri Tülkərim şəhərində fələstinli gənci güllələyib - Düşərgə mühasirəyə alınıb
Kür çayında bir nəfər batıb
Ersin Tatar İlham Əliyevə zəng edib
Qulu Məhərrəmli: "İfadə azadlığı insanın fundamental hüquqlarından biridir" - "Ölkələr artıq TikTok-un necə təhlükəli olduğunu görürlər"
Yeni serial çəkilişə başlamadan dayandı - Maliyyə probleminə görə
Hüquqşünas telekanalları əxlaqsız yuvasına çevirənlərin həbsini tələb edir: "Əxlaqsızlığı daha geniş kütləyə təbliğ edirlər"
"Tiktoker İlhamə" saxlanılıb (Yenilənib)
Mərkəzi Bankı iki şirkət rəhbərini cəzalandırıb
İsrail Qəzzanı yenə bombalayıb - 2 uşaq və 4 tibb işçisi ölüb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Türkiyə ordusu İraq və Suriyada: "Axtar, tap, məhv et"
PUTİN ƏLİYEVƏ ZƏNG ETDİ
Ərdoğandan Netanyahuya ismarıc: "Əgər dövlət ağlın varsa..." - "İsrail gec-tez Suriyadan çəkilməyə məcbur qalacaq"
Husilər İsrailə meydan oxudu: "Biz heç vaxt dayanmayacağıq" - "Netanyahu öyrənəcək ki..."
Tokayev İlham Əliyevə zəng etdi - Nələr müzakirə olunub?
47 yaşlı təhsil işçisi canına qıyıb - Yenilənib