İSRAİL SURİYADAN NƏ İSTƏYİR, yaxud TÜRKİYƏ İLƏ TOQQUŞMA OLACAQ? - TƏHLİL
10-12-2024 [17:11]
Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra sürətli siyasi yenidənqurma prosesinə start verilib. 2012-ci ilin iyunundan avqustuna qədər Suriyanın baş naziri, 2011-2012-ci illərdə kənd təsərrüfatı və aqrar islahatlar naziri olmuş Riyad Hicabın ölkənin keçid hökumətinin başçısı olacağı açıqlanıb.
Suriyanın yeni administrasiyası keçid prosesindən sonra siyahıyaalma, yeni konstitusiyanın yaradılması və azad seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı yol xəritəsini açıqlayacağını bildirib.
Diqqətçəkən məqam Bəşər Əsədin devrilməsinə baxmayaraq, İsrail ordusunun Suriyanın cənubunda hərbi əməliyyatlar keçirməsidir. Belə ki, İsrail ordusu Qolan təpələrindən Suriya ilə sərhəddəki bufer-zonaya irəliləyib və bura əlavə qüvvələr cəlb edib, həmçinin mütəmadi olaraq Suriya ərazisinə zərbələr endirir. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, İsrail Suriyanın ağır silah anbarlarına hava hücumlarını gücləndirəcək və Əsədin devrilməsindən sonra Təl-Əvivə mümkün təhlükələri dəf etmək üçün məhdud hərbi varlığını davam etdirəcək. Saar qeyd edib ki, İsrail kimyəvi və uzaqmənzilli raketlər kimi strateji silah sistemlərinə hücum edir ki, ekstremistlərin əlinə keçməsin.
Aydın məsələdir: İsrail Suriyadakı hadisələri ümid və narahatlıqla izləyir, son illərdə Yaxın Şərqdə baş verən ən mühüm strateji dəyişikliklərdən birinin nəticələrini qiymətləndirir. Əsədin devrilməsi ABŞ, Türkiyə, İsrailin ortaq hədəfi olsa da, Suriyanın yenidən formalaşması prosesində bu üç ölkənin fərqli maraqların olduğu bəllidir.
İsrail Türkiyənin nəzarətində olan Suriyanı özünə təhdid olaraq görür. Buna görə də Suriyanın unitarlığının federativ sistemlə əvəzlənməsini istəyir. Bu baş verərsə, Təl-Əviv Dəməşqin işlərinə qarışa biləcək. Həm də bu yolla İsrail Türkiyənin Suriyada təkbaşına nüfuz əldə etməsinə maneə olacaq.
“Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar Türkiyənin yanındadır. İsrail də vəziyyətdən istifadə edib kürdlərə, druzlara muxtariyyət əldə etmək istəyir. Əslində, İsrail vaxtilə İraqda kürdlərə verilən muxtariyyətin bənzərini druzlar və kürdlərə verilməsini istəyir. Prinsip də, proses də ona doğru gedir. Xüsusilə kürd məsələsi həm də ABŞ-ın maraqlarına uyğun olduğu üçün Vaşinqton bunu dəstəkləyəcək.
Burada “druz kartı” çoxları üçün yeni ola bilər. Druzlar şiəliyin ismailiyyə qolundan çıxan və Fatimi xəlifələrindən olan əl-Həkim bi Əmrillahın vəziri Həmzə ibn Əlinin əsasını qoyduğu təriqətdir. Druzlara mənsub olanlar əl-Hakim bi-Amrillahın ilahiliyinə inanırlar. Təriqəti sistemləşdirən Həmzə ibn Əli bu məzhəbin peyğəmbəri olduğunu iddia edirdi.
Druzlar əsasən Livan, Suriya, İordaniya və İsraildə yaşayır. Xüsusilə İsraildə yaşayan druzlar təşkilatlanmağı, döyüşməyi yaxşı bacarırlar. “Hizbullah”ın da ən çox başını ağrıdan qrup məhz druz xüsusi təyinatlılarıdır. Hətta “Hizbullah”ın bir sıra strateji fiqurlarını son əməliyyatlarda druzlar sıradan çıxarıb.
Nəticə etibarilə İsrail vahid və güclü Suriya istəmir. Bunun əvəzinə bölünmüş və ya bölünməyə meyilli zəif Suriyanı arzulayır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Donald Tramp: "Suriyalılar başlarının çarəsinə baxsın, bizlik deyillər" - "Bizim əsas işimiz Rusiya və..."
"Kassam tuqayları" İsrailin hərbi maşınını vurub - Ölənlər var
FTB direktoru istefa verir
Dərin ehtiramla anırıq... - Vahid Tağıyev yazır
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Bu gün Heydər Əliyevin anım günüdür
”WhatsApp”, "Facebook" və “İnstagram”da problem yaranıb
"Ulduz" jurnalı ilə "Xalq qəzeti"nin ortaq layihəsi: Pedaqoji Universitetində "Ulduz"lu görüşlər" keçirilib - FOTOLAR
Avropa Liqası: "Fənərbağça" "Atletik Bilbao"ya uduzub
“Əsədin pələngi” ləqəbli general tutulub
Əli Əsədov Rusiyada işgüzar səfər edib
Messi, Luis Suares, Serxio Buskets və Xordi Alba Bakıda - VİDEOLAR, FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Keçmiş deputatın şikayətinə "yox" deyildi
Bakıya sulu qar yağacaq
Təranə Səmədovanın adını eşidib verilişi tərk etdi
Qətər Dəməşqdəki səfirliyini bərpa edir - Açıqlama
"Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” sədrinin köməkçisi, Baş həkim Azər Xudiyev, Elektrik Şəbəkəsinin direktoru və... - Vəzifəli şəxslərin maliyyə oyunu
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ölkədə hansı məhsullar bahalaşıb? - SİYAHI
“Azersun Holdinq”də daha bir əcnəbiyə vəzifə verildi
“Plazalar kralı”nın oğlu cəzalandırılıb - Aydın Dəmirçinin oğlu niyə həbs olunub? (TƏFƏRRÜAT)
Güclü küləklə olacaq - Sarı və narıncı xəbərdarlıq verildi
Nazirliyin qəzeti və jurnalı bağlanır - Nazir qərar verdi
Məşhur Bələdiyyə sədri partiyada qovulub - Səbəb
Zakir İbrahimov və müavinləri “Azergold”dan nə qədər qazanır?
Qəzzada savaş: son 15 gündə 556 fələstinli həyatını itirib
Eldar Sabiroğlunun oğlu haqda həbs qərarı verildi
Suraxanıda qazinin qarajı buldozerlə dağıdılıb - FOTOLAR
Azercell-in antikorrupsiya siyasəti beynəlxalq ekspertlər tərəfindən dəyərləndirildi
Messi Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdi - FOTOLAR
İranın dini lideri Əsədin yıxılmasını iki ölkəyə bağladı, Türkiyənin "bostanına daş" atdı: "Biz bu prosesdən güclənərək çıxacağıq"
Prezident AÇG ilə bağlı qanunu təsdiqləyib - Detallar
Avropa İttifaqı Türkiyədən göndərilən məhsulu geri qaytardı: "Zəhərli maddələr var!"
Binəqədidə oğurluq edən 2 nəfər saxlanılıb
ƏƏSMN-də şübhəli əməliyyat: 14 maşına 581 min manat ödəniləcək
İcra başçısının 888 minlik daha iki tenderi qanunsuz sayılıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Suriyada PKK/YPG "TRT Haber"in əməkdaşlarını PUA ilə vurub - Maşına böyük zərər dəyib
RUS QADIN CASUS KİTAB YAZDI: "Yeganə silahım seks idi, intim bacarığımla Lordlar və Şeyxlərdən elə sirlər aldım ki..." - FOTO
İlham Əliyev Amerika İsrail İctimai Əlaqələr Komitəsinin rəhbərlərini qəbul edib - FOTO (Yenilənib)
ƏSƏD İSRAİLƏ GİZLİ OBYEKTLƏRİN XƏRİTƏSİNİ VERİB? - "Buna görə qaçmasına mane olmayıblar"
Türkiyəyə bağlı qruplaşma iki şəhəri YPG-dən təmizlədi - Blinken Ankaraya niyə gəlir?
Elçibəyin qohumu: "Azərbaycan polisi çox ciddi işləyib" - "Hətta rəhmətlik Bəyin maşınına da zərər vurulub"
2025-ci ilin bayram günləri: Novruz, Ramazan və Qurban bayramlarında neçə gün iş olmayacaq? - QƏRAR
Kürdəmirdə heyvan oğrusu tutulub