Vergi mübahisələri: ərazi aidiyyətinin müəyyən edilməsində səhvlərə yol verilir
04-12-2024 [11:12]
Ali Məhkəmənin icraatında olan işlərin təhlili nəticəsində məhkəmələrdə vergi mübahisələrinin ərazi aidiyyətinin müəyyən edilməsi ilə bağlı bəzən prosessual hüquq normalarının tətbiqində səhvlərə yol verildiyi, eləcə də oxşar mübahisələrə münasibətdə fərqli hüquqi yanaşmaların mövcud olduğu müəyyən edilib.
Mia.az Ali Məhkəməyə istinadla xəbər verir ki, bu səbəbdən İnzibati Prosessual Məcəllənin (İPM) 8-ci maddəsində təsbit edilmiş ərazi aidiyyəti qaydalarına dair qanunvericiliyin tələblərinin vergi orqanı ilə hüquqi şəxs və yaxud fərdi sahibkar arasında yaranan vergi mübahisələri üzrə tətbiqinə dair aşağıdakıların nəzərə alınması məhkəmələrə tövsiyə edilir.
İPM-in 8.1.1-ci maddəsinə əsasən müstəsna aidiyyətin tətbiq edilməli olduğu hallar
İPM-in 8.1.1-ci maddəsi daşınmaz əmlakla, yaxud müəyyən ərazi ilə bağlı hüquq və yaxud hüquq münasibəti ilə əlaqədar inzibati mübahisələrə həmin əmlakın və yaxud ərazinin aid olduğu yerin məhkəməsinin baxmalı olmasını müəyyən edir.
Qeyd edilən norma vergi mübahisələri kontekstində siyahıya alınmış daşınmaz əmlakın hərracda satılmasına dair iddiaların ərazi aidiyyətinin müəyyən edilməsi zamanı nəzərə alınmalıdır. Buna görə, qaldırılmış iddia yalnız bir daşınmaz əmlakın satılmasına dair tələbi nəzərdə tutursa, o halda, işə ərazi aidiyyətinə görə həmin daşınmaz əmlakın yerləşdiyi yerin məhkəməsi baxmalıdır. Siyahıya alınmış əmlaklar həm daşınar, həm də daşınmaz əmlaklardan ibarət olduqda, mübahisəyə müstəsna aidiyyət qaydası tətbiq olunmaqla işə yenə də daşınmaz əmlakın yerləşdiyi yerin məhkəməsi baxmalıdır.
Vergi orqanının siyahıya aldığı ə satılması tələb olunan bir neçə daşınmaz əmlak olduğu halda isə iddiaçının seçiminə uyğun olaraq həmin əmlaklardan hər hansı birinin yerləşdiyi yer üzrə iddia qaldırıla bilər.
İPM-in 8.1.2-ci maddəsinə əsasən aidiyyətin müəyyən edilməsi qaydaları
İPM-in 8.1.2-ci maddəsinə əsasən mübahisələndirmə haqqında iddialara mübahisə edilən inzibati aktı qəbul etmiş inzibati orqanın yerləşdiyi yerin məhkəməsi baxır. İnzibati akt səlahiyyəti birdən çox məhkəmənin yurisdiksiyasına aid olan ərazini əhatə edən inzibati orqanın qəbul etdiyi hallarda, belə inzibati aktlara qarşı iddialara hüquqlarına (qanunla qorunan maraqlarına) müdaxilə edilən şəxsin yaşayış yerinin və ya olduğu yerin məhkəməsi baxır. Bu maddə ilə müəyyən edilmiş aidiyyət qaydaları məcburetmə və öhdəliyin icrası haqqında iddialara da şamil olunur.
Qeyd edilən norma vergi ödəyicilərinin vergi orqanlarına qarşı qaldırdıqları mübahisələndirmə, məcburetmə və öhdəliyin icrası haqqında iddiaların ərazi aidiyyətini müəyyən edir. Bu qəbildən olan iddialara vergilərin hesablanması ilə bağlı inzibati aktların mübahisələndirilməsi, riskli vergi ödəyicisi hesab edilmə barədə qərarın ləğv edilməsi və yaxud riskli vergi ödəyiciləri siyahısından çıxarılma, artıq ödənilmiş vergilərin qaytarılmasına dair və s. tələbləri aid etmək olar.
Normanın birinci cümləsi mübahisələndirmə, məcburetmə və öhdəliyin icrası haqqında iddiaların, bir qayda olaraq, cavabdehin yerləşdiyi yerin məhkəməsinə verilməli olduğunu təsbit edir. Normanın ikinci cümləsi isə həmin qaydadan istisnanı müəyyən edərək cavabdehin səlahiyyəti birdən çox məhkəmənin yurisdiksiyasına aid olan ərazini əhatə edən orqan olduğu hallarda, hər üç növ iddianın hüquqlarına (qanunla qorunan maraqlarına) müdaxilə edilən şəxsin yaşayış yerinin və yaxud olduğu yerin məhkəməsinin baxmalı olduğunu müəyyən edir.
Bu kontekstdə vergi mübahisələri üzrə vergi ödəyicisinə münasibətdə "yaşayış yeri və yaxud olduğu yer”in anlayışına aydınlıq gətirilməsinə ehtiyac yaranır. Bunun müəyyənləşdirilməsi üçün isə vergi qanunvericiliyinin müvafiq normalarına müraciət edilməlidir.
Vergi Məcəlləsinin 33 və 34-cü maddələrinin, o cümlədən, "Fiziki şəxslərin uçota alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması” Qaydalarının müddəalarının ümumi təhlili onu göstərir ki, vergi ödəyiciləri olduqları yer, təsərrüfat subyektlərinin olduqları yer və yaxud iqtisadi maraqlar mərkəzinin yerləşdiyi yer baxımından uçota alına bilirlər. Başqa sözlə, vergi ödəyicisinin uçotunun aparılmasında rəhbər tutulan meyar kimi əsasən onun sahibkarlıq fəaliyyətinin daha çox bağlı olduğu yer çıxış edir.
Vergi qanunvericiliyinin məqsədləri baxımından vergi ödəyicilərinin vergi uçotuna alındıqları ünvanın həlledici olduğu nəzərə alınmaqla, ərazi aidiyyətinin həlli məsələsində də İPM-in 8.1.2-ci maddəsinin ikinci cümləsində nəzərdə tutulmuş "şəxsin yaşayış yeri və yaxud olduğu yer” ifadəsi vergi ödəyicisinin vergi uçotuna alındığı yer anlamında təfsir olunmalıdır.
Odur ki, vergi mübahisələri ilə bağlı cavabdeh inzibati orqanın səlahiyyəti birdən çox məhkəmənin yurisdiksiyasına aid olan ərazini əhatə etdikdə, belə iddialara vergi ödəyicisinin iddia verilən anda vergi uçotuna alındığı yerin, yəni uçotda olduğu vergi orqanının yerləşdiyi yerin məhkəməsi baxmalıdır.
İPM-in 8.1.4-cü maddəsinə əsasən aidiyyətin müəyyən edilməsi qaydaları
İPM-in 8.1.4-cü maddəsinə əsasən, digər hallarda iddialara cavabdehin yerləşdiyi yerin, yaşayış yerinin, yaşayış yerinin olmadığı hallarda olduğu yerin və yaxud axırıncı yaşayış yaxud olduğu yerin məhkəməsi baxır.
İPM-in 8.1.4-cü maddəsi ilə 8.1.1 və 8.1.2-ci maddələrin təsir dairəsinə düşməyən iddiaların ərazi aidiyyəti tənzimlənir.
Vergi mübahisələrinə münasibətdə bu qəbildən olan iddialar üzrə işlərə cavabdeh inzibati orqan olduqda inzibati orqanın yerləşdiyi yerin (inzibati orqanın səlahiyyətinin birdən çox məhkəmənin yurisdiksiyasına aid olan ərazini əhatə edib-etməməsindən asılı olmayaraq), cavabdeh vergi ödəyicisi (hüquqi şəxs və yaxud fərdi sahibkar olmasından asılı olmayaraq) olduqda isə onun uçotda olduğu yerin məhkəməsi baxmalıdır.
MEDİA-nın Müşahidə Şurası toplanıb: nələr müzakirə olunub? - FOTOLAR
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"15 yaşında cavan oğlan kimiyəm" - Hafiz Hacıyev səhhəti haqqında yayılan iddialara belə cavab verdi
Kikboksinq Federasiyası fəaliyyətini dayandırıb
16 yaşlı məktəbli sinif yoldaşını bıçaqladı
MSK bu dairələrin tərkibini dəyişib
Məşhur jurnalist infarkt keçirib
Ermənistan ABŞ-la strateji tərəfdaşlıq haqqında sənəd imzalayır - Nələr olacaq? (TƏHLİL)
Sabunçuda evə hücum: ev sahibinə xəsarət yetirilib
Lavrov: "Rusiya və Azərbaycan münasibətləri etibarlıdır" - "Qaldı Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinə..."
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi ESOMAR qlobal platformasının üzvü olub
Türkiyə Daxili işlər nazirinin müavinin qardaşı saxlanıldı - "Səbəbini bilmirəm" (FOTO)
Məşhur aktrisa istintaqa çağırıldı - İntim əlaqə, şantaj və 5 milyon dollarlıq iddialar...
Türkiyə ordusu Suriyada PKK-ya ağır zərbə vurub
Nərimanovda əməliyyat: bu şəxslər tutulub
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Əli Əsədov təhsillə bağlı daha bir qərar imzalayıb - SİYAHI
İsmayıllıda polis əməliyyatı: saxlanılan var
Türkiyə Silahlı Qüvvələrində FETÖ əməliyyatı: 7 nəfər saxlanılıb
Vahid Əhmədov: "Hazırda xaricdəyəm, səhhətim də normaldır"
Prezident İlham Əliyev Əbu-Dabi Dayanıqlılıq Həftəsinin rəsmi açılışında - FOTOLAR (Yenilənib)
"Kontakt Home" fərdi məlumatlar haqqında qanunvericiliyi pozub
Nazirlik ADY-nin departament rəhbərinin müavininin diplomunu tanımayıb - "Sizə nömrəmi kim verib?"
Kamran Əliyev gənc hüquqşünaslara məsləhət verdi: "Prokurorluğa qəbul olunanlar dil biliklərini inkişaf etdirməlidir"
Antalyada terrorçu tutulub
İsrailin Müdafiə Nazirliyinin binası süpersonik raketlə vurulub? - Husilər "hə" deyir, ordu rədd edir
Bələdiyyələrin birləşməsi ilə bağlı komissiyalar yaradılacaq - Hökumətdən qərar + DETALLAR
Bu qəndləri almayın! - Xəbərdarlıq
Gəncəyə yönləndirilən sərnişinləri daşımaq üçün ehtiyat təyyarə göndərilib - AZAL açıqlama yaydı (Yenilənib)
Suriyalı nazirlər Türkiyəyə gəlir - Bölgənin gələcəyini müəyyən edən sazişlər imzalanacaq
Tofiq İsmayılovun 1 milyonluq işdə adı hallanan oğlu niyə həbsdən buraxıldı? - Açıqlama
Maduroya açıq təhdid: "Hakimiyyətdə günləri sayılıdır" - "Gecə də yata bilmir, ətrafdan kimin onu ilk satacağından qorxur"
Ölkədə unun rəsmi qiyməti elan olundu - SİYAHI
Ramiz Zeynalovun adından istifadə edən şəxsə hökm oxunub
Məşhur aktrisa dünyasını dəyişib
DTX-dən MÜHÜM ƏMƏLİYYAT: 200 min dollarlıq sui-qəsd planının qarşısı alınıb, həbslər var
Azərbaycan neftinin qiyməti 85 dollara qalxdı
30 yaşlı qadın dəm qazından boğularaq ölüb
İsrail əsgərləri həlak olub - 8 hərbçi isə yaralanıb
Los-Ancelesdəki yanğın planlı olub? - Boş və qapalı su anbarları, yanğına sevinənlər və məşhur aktyorun tezisləri...
Myanmada torpaq sürüşməsi: 12 nəfər ölüb, itkin düşənlər var
İsrail Livanın cənubundan geri çəkildi - 11 nəfərin cəsədi tapılıb